અથ ચારિત્રપરિણામસંપર્કસંભવવતોઃ શુદ્ધશુભપરિણામયોરુપાદાનહાનાય ફલ- માલોચયતિ —
શુદ્ધશુભોપયોગપરિણામયોઃ સંક્ષેપેણ ફલં દર્શયતિ ---ધમ્મેણ પરિણદપ્પા અપ્પા ધર્મ્મેણ પરિણતાત્મા પરિણતસ્વરૂપઃ સન્નયમાત્મા જદિ સુદ્ધસંપઓગજુદો યદિ ચેચ્છુદ્ધોપયોગાભિધાનશુદ્ધસંપ્રયોગ- પરિણામયુતઃ પરિણતો ભવતિ પાવદિ ણિવ્વાણસુહં તદા નિર્વાણસુખં પ્રાપ્નોતિ . સુહોવજુત્તો વ સગ્ગસુહં શુભોપયોગયુતઃ પરિણતઃ સન્ સ્વર્ગસુખં પ્રાપ્નોતિ . ઇતો વિસ્તરમ્ ---ઇહ ધર્મશબ્દેનાહિંસાલક્ષણઃ સાગારાનગારરૂપસ્તથોત્તમક્ષમાદિલક્ષણો રત્નત્રયાત્મકો વા, તથા મોહક્ષોભરહિત આત્મપરિણામઃ શુદ્ધ- વસ્તુસ્વભાવશ્ચેતિ ગૃહ્યતે . સ એવ ધર્મઃ પર્યાયાન્તરેણ ચારિત્રં ભણ્યતે . ‘ચારિત્તં ખલુ ધમ્મો’ ઇતિ વચનાત્ . તચ્ચ ચારિત્રમપહૃતસંયમોપેક્ષાસંયમભેદેન સરાગવીતરાગભેદેન વા શુભોપયોગશુદ્ધોપયોગભેદેન
ઔર ફિ ર વસ્તુ તો દ્રવ્ય -ગુણ -પર્યાયમય હૈ . ઉસમેં ત્રૈકાલિક ઊ ર્ધ્વ પ્રવાહસામાન્ય દ્રવ્ય હૈ ઔર સાથ હી સાથ રહનેવાલે ભેદ વે ગુણ હૈં, તથા ક્રમશઃ હોનેવાલે ભેદ વે પર્યાયેં હૈં . ઐસે દ્રવ્ય, ગુણ ઔર પર્યાયકી એકતાસે રહિત કોઈ વસ્તુ નહીં હોતી . દૂસરી રીતિસે કહા જાય તો, વસ્તુ ઉત્પાદ -વ્યય -ધ્રૌવ્યમય હૈ અર્થાત્ વહ ઉત્પન્ન હોતી હૈ, નષ્ટ હોતી હૈ ઔર સ્થિર રહતી હૈ . ઇસપ્રકાર વહ દ્રવ્ય -ગુણ -પર્યાયમય ઔર ઉત્પાદ -વ્યય -ધ્રૌવ્યમય હોનેસે ઉસમેં ક્રિયા (પરિણમન) હોતી હી રહતી હૈ . ઇસલિયે પરિણામ વસ્તુકા સ્વભાવ હી હૈ ..૧૦..
અબ જિનકા ચારિત્ર પરિણામકે સાથ સમ્પર્ક (સમ્બન્ધ) હૈ ઐસે જો શુદ્ધ ઔર શુભ (દો પ્રકારકે) પરિણામ હૈં ઉનકે ગ્રહણ તથા ત્યાગકે લિયે (શુદ્ધ પરિણામકે ગ્રહણ ઔર શુભ પરિણામકે ત્યાગકે લિયે) ઉનકા ફલ વિચારતે હૈં : —
અન્વયાર્થ : – [ધર્મેણ પરિણતાત્મા ] ધર્મસે પરિણમિત સ્વરૂપવાલા [આત્મા ] આત્મા [યદિ ] યદિ [શુદ્ધસંપ્રયોગયુક્તઃ ] શુદ્ધ ઉપયોગમેં યુક્ત હો તો [નિર્વાણસુખં ] મોક્ષ સુખકો [પ્રાપ્નોતિ ] પ્રાપ્ત કરતા હૈ [શુભોપયુક્તઃ ચ ] ઔર યદિ શુભોપયોગવાલા હો તો (સ્વર્ગસુખમ્ ) સ્વર્ગકે સુખકો (બન્ધકો) પ્રાપ્ત કરતા હૈ ..૧૧..
તે પામતો નિર્વાણસુખ, ને સ્વર્ગસુખ શુભયુક્ત જો.૧૧.