સૂત્રાર્થજ્ઞાનબલેન સ્વપરદ્રવ્યવિભાગપરિજ્ઞાનશ્રદ્ધાનવિધાનસમર્થત્વાત્સુવિદિતપદાર્થસૂત્રઃ . સકલષડ્જીવનિકાયનિશુમ્ભનવિકલ્પાત્પંચેન્દ્રિયાભિલાષવિકલ્પાચ્ચ વ્યાવર્ત્યાત્મનઃ શુદ્ધસ્વરૂપે સંયમનાત્, સ્વરૂપવિશ્રાન્તનિસ્તરંગચૈતન્યપ્રતપનાચ્ચ સંયમતપઃસંયુતઃ . સકલમોહનીયવિપાક- વિવેકભાવનાસૌષ્ઠવસ્ફુ ટીકૃતનિર્વિકારાત્મસ્વરૂપત્વાદ્વિગતરાગઃ . પરમકલાવલોકનાનનુભૂયમાન- ગતરાગઃ . સમસુહદુક્ખો નિર્વિકારનિર્વિકલ્પસમાધેરુદ્ગતા સમુત્પન્ના તથૈવ પરમાનન્દસુખરસે લીના તલ્લયા નિર્વિકારસ્વસંવિત્તિરૂપા યા તુ પરમકલા તદવષ્ટમ્ભેનેષ્ટાનિષ્ટેન્દ્રિયવિષયેષુ હર્ષવિષાદરહિતત્વાત્સમ- સુખદુઃખઃ . સમણો એવંગુણવિશિષ્ટઃ શ્રમણઃ પરમમુનિઃ ભણિદો સુદ્ધોવઓગો ત્તિ શુદ્ધોપયોગો ભણિત ઇત્યભિપ્રાયઃ ..૧૪.. એવં શુદ્ધોપયોગફલભૂતાનન્તસુખસ્ય શુદ્ધોપયોગપરિણતપુરુષસ્ય ચ કથનરૂપેણ પઞ્ચમસ્થલે ગાથાદ્વયં ગતમ્ ..
ઇતિ ચતુર્દશગાથાભિઃ સ્થલપઞ્ચકેન પીઠિકાભિધાનઃ પ્રથમોઽન્તરાધિકારઃ સમાપ્તઃ ..
તદનન્તરં સામાન્યેન સર્વજ્ઞસિદ્ધિર્જ્ઞાનવિચારઃ સંક્ષેપેણ શુદ્ધોપયોગફલં ચેતિ કથનરૂપેણ ગાથા-
ટીકા : — સૂત્રોંકે અર્થકે જ્ઞાનબલસે સ્વદ્રવ્ય ઔર પરદ્રવ્યકે વિભાગકે ૧પરિજ્ઞાનમેં શ્રદ્ધાનમેં ઔર વિધાનમેં (આચરણમેં) સમર્થ હોનેસે (સ્વદ્રવ્ય ઔર પરદ્રવ્યકી ભિન્નતાકા જ્ઞાન, શ્રદ્ધાન ઔર આચરણ હોનેસે) જો શ્રમણ પદાર્થોંકો ઔર (ઉનકે પ્રતિપાદક) સૂત્રોંકો જિન્હોંને ભલીભાઁતિ જાન લિયા હૈ ઐસે હૈં, સમસ્ત છહ જીવનિકાયકે હનનકે વિકલ્પસે ઔર પંચેન્દ્રિય સમ્બન્ધી અભિલાષાકે વિકલ્પસે આત્માકો ૨વ્યાવૃત્ત કરકે આત્માકા શુદ્ધસ્વરૂપમેં સંયમન કરનેસે, ઔર ૩સ્વરૂપવિશ્રાન્ત ૪નિસ્તરંગ ૫ચૈતન્યપ્રતપન હોનેસે જો સંયમ ઔર તપયુક્ત હૈં, સકલ મોહનીયકે વિપાકસે ભેદકી ભાવનાકી ઉત્કૃષ્ટતાસે (સમસ્ત મોહનીય કર્મકે ઉદયસે ભિન્નત્વકી ઉત્કૃષ્ટ ભાવનાસે) નિર્વિકાર આત્મસ્વરૂપકો પ્રગટ કિયા હોનેસે જો વીતરાગ હૈ, ઔર પરમકલાકે અવલોકનકે કારણ સાતા વેદનીય તથા અસાતા વેદનીયકે વિપાકસે ઉત્પન્ન હોનેવાલે જો સુખ -દુઃખ ઉન સુખ -દુઃખ જનિત પરિણામોંકી વિષમતાકા અનુભવ નહીં હોનેસે (પરમ સુખરસમેં લીન નિર્વિકાર સ્વસંવેદનરૂપ પરમકલાકે અનુભવકે કારણ ઇષ્ટાનિષ્ટ
૨૨પ્રવચનસાર[ ભગવાનશ્રીકુંદકુંદ-
૧. પરિજ્ઞાન = પૂરા જ્ઞાન; જ્ઞાન .
૨. વ્યાવૃત્ત કરકે = વિમુખ કરકે; રોકકર; અલગ કરકે .
૩. સ્વરૂપવિશ્રાન્ત = સ્વરૂપમેં સ્થિર હુઆ .
૪. નિસ્તરંગ = તરંગ રહિત; ચંચલતા રહિત; વિકલ્પ રહિત; શાંત .
૫. પ્રતપન હોના = પ્રતાપવાન હોના, પ્રકાશિત હોના, દૈદીપ્યમાન હોના .