યો હિ નામ ચૈતન્યપરિણામલક્ષણેનોપયોગેન યથાશક્તિ વિશુદ્ધો ભૂત્વા વર્તતે સ ખલુ પ્રતિપદમુદ્ભિદ્યમાનવિશિષ્ટવિશુદ્ધિશક્તિરુદ્ગ્રન્થિતાસંસારબદ્ધદૃઢતરમોહગ્રન્થિતયાત્યન્તનિર્વિકારચૈતન્યો નિરસ્તસમસ્તજ્ઞાનદર્શનાવરણાન્તરાયતયા નિઃપ્રતિઘવિજૃમ્ભિતાત્મશક્તિશ્ચ સ્વયમેવ ભૂતો જ્ઞેયત્વમાપન્નાનામન્તમવાપ્નોતિ . ઇહ કિ લાત્મા જ્ઞાનસ્વભાવો જ્ઞાનં, તુ જ્ઞેયમાત્રં; તતઃ સમસ્ત- જ્ઞેયાન્તર્વર્તિજ્ઞાનસ્વભાવમાત્માનમાત્મા શુદ્ધોપયોગપ્રસાદાદેવાસાદયતિ ..૧૫.. પાતનિકા . તદ્યથા ---અથ શુદ્ધોપયોગલાભાનન્તરં કેવલજ્ઞાનં ભવતીતિ કથયતિ . અથવા દ્વિતીયપાતનિકા ---કુન્દકુન્દાચાર્યદેવાઃ સમ્બોધનં કુર્વન્તિ, હે શિવકુમારમહારાજ, કોઽપ્યાસન્નભવ્યઃ સંક્ષેપરુચિઃ પીઠિકાવ્યાખ્યાનમેવ શ્રુત્વાત્મકાર્યં કરોતિ, અન્યઃ કોઽપિ પુનર્વિસ્તરરુચિઃ શુદ્ધોપયોગેન સંજાતસર્વજ્ઞસ્ય જ્ઞાનસુખાદિકં વિચાર્ય પશ્ચાદાત્મકાર્યં કરોતીતિ વ્યાખ્યાતિ ---ઉવઓગવિસુદ્ધો જો ઉપયોગેન શુદ્ધોપયોગેન પરિણામેન વિશુદ્ધો ભૂત્વા વર્તતે યઃ વિગદાવરણંતરાયમોહરઓ ભૂદો વિગતાવરણાન્તરાયમોહરજોભૂતઃ સન્ . કથમ્ . સયમેવ નિશ્ચયેન સ્વયમેવ આદા સ પૂર્વોક્ત આત્મા જાદિ યાતિ ગચ્છતિ . કિં . પરં પારમવસાનમ્ . કેષામ્ . ણેયભૂદાણં જ્ઞેયભૂતપદાર્થાનામ્ . સર્વં જાનાતીત્યર્થઃ . અતો વિસ્તર : — યો નિર્મોહશુદ્ધાત્મસંવિત્તિલક્ષણેન શુદ્ધોપયોગસંજ્ઞેનાગમભાષયા પૃથક્ત્વવિતર્ક- વીચારપ્રથમશુક્લધ્યાનેન પૂર્વં નિરવશેષમોહક્ષપણં કૃત્વા તદનન્તરં રાગાદિવિકલ્પોપાધિરહિતસ્વસંવિત્તિ- લક્ષણેનૈકત્વવિતર્કાવીચારસંજ્ઞદ્વિતીયશુક્લધ્યાનેન ક્ષીણકષાયગુણસ્થાનેઽન્તર્મુહૂર્તકાલં સ્થિત્વા તસ્યૈ- વાન્ત્યસમયે જ્ઞાનદર્શનાવરણવીર્યાન્તરાયાભિધાનઘાતિકર્મત્રયં યુગપદ્વિનાશયતિ, સ જગત્ત્રયકાલત્રય- વર્તિસમસ્તવસ્તુગતાનન્તધર્માણાં યુગપત્પ્રકાશકં કેવલજ્ઞાનં પ્રાપ્નોતિ . તતઃ સ્થિતં શુદ્ધોપયોગાત્સર્વજ્ઞો ભવતીતિ ..૧૫.. અથ શુદ્ધોપયોગજન્યસ્ય શુદ્ધાત્મસ્વભાવલાભસ્ય ભિન્નકારક નિરપેક્ષત્વેનાત્માધીનત્વં

ટીકા : — જો (આત્મા) ચૈતન્ય પરિણામસ્વરૂપ ઉપયોગકે દ્વારા યથાશક્તિ વિશુદ્ધ હોકર વર્તતા હૈ, વહ (આત્મા) જિસે પદ પદ પર ( – પ્રત્યેક પર્યાયમેં) ૧વિશિષ્ટ વિશુદ્ધ શક્તિ પ્રગટ હોતી જાતી હૈ, ઐસા હોનેસે, અનાદિ સંસારસે બઁધી હુઈ દૃઢતર મોહગ્રન્થિ છૂટ જાનેસે અત્યન્ત નિર્વિકાર ચૈતન્યવાલા ઔર સમસ્ત જ્ઞાનાવરણ, દર્શનાવરણ તથા અન્તરાયકે નષ્ટ હો જાનેસે નિર્વિઘ્ન વિકસિત આત્મશક્તિવાન સ્વયમેવ હોતા હુઆ જ્ઞેયતાકો પ્રાપ્ત (પદાર્થોં) કે અન્તકો પા લેતા હૈ .

યહાઁ (યહ કહા હૈ કિ) આત્મા જ્ઞાનસ્વભાવ હૈ, ઔર જ્ઞાન જ્ઞેય પ્રમાણ હૈ; ઇસલિયે સમસ્ત જ્ઞેયોંકે ભીતર પ્રવેશકો પ્રાપ્ત (જ્ઞાતા) જ્ઞાન જિસકા સ્વભાવ હૈ ઐસે આત્માકો આત્મા શુદ્ધોપયોગકે હી પ્રસાદસે પ્રાપ્ત કરતા હૈ .

ભાવાર્થ : — શુદ્ધોપયોગી જીવ પ્રતિક્ષણ અત્યન્ત શુદ્ધિકો પ્રાપ્ત કરતા રહતા હૈ; ઔર

૨૪પ્રવચનસાર[ ભગવાનશ્રીકુંદકુંદ-

૧. વિશિષ્ટ = વિશેષ; અસાધારણ; ખાસ .