અસ્ય ખલ્વાત્મનઃ શુદ્ધોપયોગપ્રસાદાત્ શુદ્ધાત્મસ્વભાવેન યો ભવઃ સ પુનસ્તેન રૂપેણ પ્રલયાભાવાદ્ભંગવિહીનઃ . યસ્ત્વશુદ્ધાત્મસ્વભાવેન વિનાશઃ સ પુનરુત્પાદાભાવાત્સંભવપરિવર્જિતઃ . અતોઽસ્ય સિદ્ધત્વેનાનપાયિત્વમ્ . એવમપિ સ્થિતિસંભવનાશસમવાયોઽસ્ય ન વિપ્રતિષિધ્યતે, ભંગરહિતોત્પાદેન સંભવવર્જિતવિનાશેન તદ્દ્વયાધારભૂતદ્રવ્યેણ ચ સમવેતત્વાત્ ..૧૭.. કિંવિશિષ્ટઃ . સંભવવિહીનઃ નિર્વિકારાત્મતત્ત્વવિલક્ષણરાગાદિપરિણામાભાવાદુત્પત્તિરહિતઃ . તસ્માજ્જ્ઞાયતે તસ્યૈવ ભગવતઃ સિદ્ધસ્વરૂપતો દ્રવ્યાર્થિકનયેન વિનાશો નાસ્તિ . વિજ્જદિ તસ્સેવ પુણો ઠિદિસંભવ- ણાસસમવાઓ વિદ્યતે તસ્યૈવ પુનઃ સ્થિતિસંભવનાશસમવાયઃ . તસ્યૈવ ભગવતઃ પર્યાયાર્થિકનયેન
અન્વયાર્થ : — [ભઙ્ગવિહિનઃ ચ ભવઃ ] ઉસકે (શુદ્ધાત્મસ્વભાવકો પ્રાપ્ત આત્માકે) વિનાશ રહિત ઉત્પાદ હૈ, ઔર [સંભવપરિવર્જિતઃ વિનાશઃ હિ ] ઉત્પાદ રહિત વિનાશ હૈ . [તસ્ય એવ પુનઃ ] ઉસકે હી ફિ ર [સ્થિતિસંભવનાશસમવાયઃ વિદ્યતે ] સ્થિતિ, ઉત્પાદ ઔર વિનાશકા સમવાય મિલાપ, એકત્રપના વિદ્યમાન હૈ ..૧૭..
ટીકા : — વાસ્તવમેં ઇસ (શુદ્ધાત્મસ્વભાવકો પ્રાપ્ત) આત્માકે શુદ્ધોપયોગકે પ્રસાદસે હુઆ જો શુદ્ધાત્મસ્વભાવસે (શુદ્ધાત્મસ્વભાવરૂપસે) ઉત્પાદ હૈ વહ, પુનઃ ઉસરૂપસે પ્રલયકા અભાવ હોનેસે વિનાશ રહિત હૈ; ઔર (ઉસ આત્માકે શુદ્ધોપયોગકે પ્રસાદસે હુઆ) જો અશુદ્ધાત્મસ્વભાવસે વિનાશ હૈ વહ પુનઃ ઉત્પત્તિકા અભાવ હોનેસે, ઉત્પાદ રહિત હૈ . ઇસસે (યહ કહા હૈ કિ) ઉસ આત્માકે સિદ્ધરૂપસે અવિનાશીપન હૈ . ઐસા હોને પર ભી આત્માકે ઉત્પાદ, વ્યય ઔર ધ્રૌવ્યકા સમવાય વિરોધકો પ્રાપ્ત નહીં હોતા, ક્યોંકિ વહ વિનાશ રહિત ઉત્પાદકે સાથ, ઉત્પાદ રહિત વિનાશકે સાથ ઔર ઉન દોનોંકે આધારભૂત દ્રવ્યકે સાથ સમવેત (તન્મયતાસે યુક્ત -એકમેક) હૈ .
ભાવાર્થ : — સ્વયંભૂ સર્વજ્ઞ ભગવાનકે જો શુદ્ધાત્મ સ્વભાવ ઉત્પન્ન હુઆ વહ કભી નષ્ટ નહીં હોતા, ઇસલિયે ઉનકે વિનાશરહિત ઉત્પાદ હૈ; ઔર અનાદિ અવિદ્યા જનિત વિભાવ પરિણામ એક બાર સર્વથા નાશકો પ્રાપ્ત હોનેકે બાદ ફિ ર કભી ઉત્પન્ન નહીં હોતે, ઇસલિયે ઉનકે ઉત્પાદ રહિત વિનાશ હૈ . ઇસપ્રકાર યહાઁ યહ કહા હૈ કિ વે સિદ્ધરૂપસે અવિનાશી હૈ . ઇસપ્રકાર અવિનાશી હોનેપર ભી વે ઉત્પાદ -વ્યય -ધ્રૌવ્યયુક્ત હૈં; ક્યોંકિ શુદ્ધ પર્યાયકી અપેક્ષાસે ઉનકે ઉત્પાદ હૈ, અશુદ્ધ પર્યાયકી અપેક્ષાસે વ્યય હૈ ઔર ઉન દોનોંકે આધારભૂત આત્મત્વકી અપેક્ષાસે ધ્રૌવ્ય હૈ ..૧૭..