તક્કાલિગેવ સવ્વે સદસબ્ભૂદા હિ પજ્જયા તાસિં .
સર્વાસામેવ હિ દ્રવ્યજાતીનાં ત્રિસમયાવચ્છિન્નાત્મલાભભૂમિકત્વેન ક્રમપ્રતપત્સ્વરૂપસંપદઃ ઘટાદિવત્ . પરિહારમાહ --પ્રદીપેન વ્યભિચારઃ, પ્રદીપસ્તાવત્પ્રમેયઃ પરિચ્છેદ્યો જ્ઞેયો ભવતિ ન ચ પ્રદીપાન્તરેણ પ્રકાશ્યતે, તથા જ્ઞાનમપિ સ્વયમેવાત્માનં પ્રકાશયતિ ન ચ જ્ઞાનાન્તરેણ પ્રકાશ્યતે . યદિ પુનર્જ્ઞાનાન્તરેણ પ્રકાશ્યતે તર્હિ ગગનાવલમ્બિની મહતી દુર્નિવારાનવસ્થા પ્રાપ્નોતીતિ સૂત્રાર્થઃ ..૩૬.. એવં નિશ્ચયશ્રુતકેવલિવ્યવહારશ્રુતકેવલિકથનમુખ્યત્વેન ભિન્નજ્ઞાનનિરાકરણેન જ્ઞાનજ્ઞેયસ્વરૂપકથનેન ચ ચતુર્થસ્થલે ગાથાચતુષ્ટયં ગતમ્ . અથાતીતાનાગતપર્યાયા વર્તમાનજ્ઞાને સાંપ્રતા ઇવ દૃશ્યન્ત ઇતિ નિરૂપયતિ — સવ્વે સદસબ્ભૂદા હિ પજ્જયા સર્વે સદ્ભૂતા અસદ્ભૂતા અપિ પર્યાયાઃ યે હિ સ્ફુ ટં વટ્ટંતે તે તેતેતેતેતે (આત્મા ઔર દ્રવ્ય સમય -સમય પર પરિણમન કિયા કરતે હૈં, વે કૂટસ્થ નહીં હૈં; ઇસલિયે આત્મા જ્ઞાન સ્વભાવસે ઔર દ્રવ્ય જ્ઞેય સ્વભાવસે પરિણમન કરતા હૈ, ઇસપ્રકાર જ્ઞાન સ્વભાવમેં પરિણમિત આત્મા જ્ઞાનકે આલમ્બનભૂત દ્રવ્યોંકો જાનતા હૈ ઔર જ્ઞેય -સ્વભાવસે પરિણમિત દ્રવ્ય જ્ઞેયકે આલમ્બનભૂત જ્ઞાનમેં — આત્મામેં — જ્ઞાત હોતે હૈં .) ..૩૬..
અબ, ઐસા ઉદ્યોત કરતે હૈં કિ દ્રવ્યોંકી અતીત ઔર અનાગત પર્યાયેં ભી તાત્કાલિક પર્યાયોંકી ભાઁતિ પૃથક્રૂપસે જ્ઞાનમેં વર્તતી હૈં : —
અન્વયાર્થ : — [તાસામ્ દ્રવ્યજાતીનામ્ ] ઉન (જીવાદિ) દ્રવ્યજાતિયોંકી [તે સર્વે ] સમસ્ત [સદસદ્ભૂતાઃ હિ ] વિદ્યમાન ઔર અવિદ્યમાન [પર્યાયાઃ ] પર્યાયેં [તાત્કાલિકાઃ ઇવ ] તાત્કાલિક (વર્તમાન) પર્યાયોંકી ભાઁતિ, [વિશેષતઃ ] વિશિષ્ટતાપૂર્વક (અપને -અપને ભિન્ન- ભિન્ન સ્વરૂપમેં ) [જ્ઞાને વર્તન્તે ] જ્ઞાનમેં વર્તતી હૈં ..૩૭..
ટીકા : — (જીવાદિક) સમસ્ત દ્રવ્યજાતિયોંકી પર્યાયોંકી ઉત્પત્તિકી મર્યાદા તીનોંકાલકી મર્યાદા જિતની હોનેસે (વે તીનોંકાલમેં ઉત્પન્ન હુઆ કરતી હૈં ઇસલિયે), ઉનકી (ઉન સમસ્ત દ્રવ્ય -જાતિયોંકી), ક્રમપૂર્વક તપતી હુઈ સ્વરૂપ -સમ્પદા વાલી (-એકકે બાદ