atīndriyaṁ hi jñānaṁ yadamūrtaṁ yanmūrteṣvapyatīndriyaṁ yatpracchannaṁ ca tatsakalaṁ vivriyate — amūrtābhiḥ kṣāyikībhiratīndriyābhiścidānandaikalakṣaṇābhiḥ śuddhātmaśaktibhirutpannatvā- datīndriyajñānaṁ sukhaṁ cātmādhīnatvenāvinaśvaratvādupādeyamiti; pūrvoktāmūrtaśuddhātmaśaktibhyo vilakṣaṇābhiḥ kṣāyopaśamikendriyaśaktibhirutpannatvādindriyajaṁ jñānaṁ sukhaṁ ca parāyattatven vinaśvaratvāddheyamiti tātparyam ..53.. evamadhikāragāthayā prathamasthalaṁ gatam . ath pūrvoktamupādeyabhūtamatīndriyajñānaṁ viśeṣeṇ vyaktīkaroti — jaṁ yadatīndriyaṁ jñānaṁ kartr̥ . pecchado prekṣamāṇapuruṣasya jānāti . kim . amuttaṁ amūrta- matīndriyaniruparāgasadānandaikasukhasvabhāvaṁ yatparamātmadravyaṁ tatprabhr̥ti samastāmūrtadravyasamūhaṁ muttesu adiṁdiyaṁ ca mūrteṣu pudgaladravyeṣu yadatīndriyaṁ paramāṇvādi . pacchaṇṇaṁ kālāṇuprabhr̥tidravyarūpeṇ pracchannaṁ vyavahit- mantaritaṁ, alokākāśapradeśaprabhr̥ti kṣetrapracchannaṁ, nirvikāraparamānandaikasukhāsvādapariṇatirūpaparamātmano vartamānasamayagatapariṇāmāstatprabhr̥tayo ye samastadravyāṇāṁ vartamānasamayagatapariṇāmāste kālapracchannāḥ, tasyaiv paramātmanaḥ siddharūpaśuddhavyañjanaparyāyaḥ śeṣadravyāṇāṁ ca ye yathāsaṁbhavaṁ vyañjanaparyāyāsteṣvanta-
ab, atīndriy sukhakā sādhanabhūt (-kāraṇarūp) atīndriy jñān upādey hai — isaprakār usakī praśaṁsā karate haiṁ : —
anvayārtha : — [prekṣamāṇasya yat ] dekhanevālekā jo jñān [amūrtaṁ ] amūrtako, [mūrteṣu ] mūrta padārthoṁmeṁ bhī [atīndriyaṁ ] atīndriyako, [ca pracchannaṁ ] aur pracchannako, [sakalaṁ ] in sabako — [svakaṁ ca itarat ] sva tathā parako — dekhatā hai, [tad jñānaṁ ] vah jñān [pratyakṣaṁ bhavati ] pratyakṣa hai ..54..
ṭīkā : — jo amūrta hai, jo mūrta padārthoṁmeṁ bhī atīndriy hai, aur jo 1pracchanna hai, us sabako — jo ki sva aur par in do bhedoṁmeṁ samā jātā hai use — atīndriy jñān avaśya dekhatā
dekhe amūrtik, mūrtamāṁy atīndri ne, pracchannane, te sarvane — par ke svakīyane, jñān te pratyakṣa che. 54.
1. pracchanna = gupta; antarit; ḍhakā huā .