jīvo sayaṁ amutto muttigado teṇ muttiṇā muttaṁ .
indriyajñānaṁ hi mūrtopalambhakaṁ mūrtopalabhyaṁ ca . tadvān jīvaḥ svayamamūrto‘pi kathanamukhyatvenaikagāthayā dvitīyasthalaṁ gatam ..54.. ath heyabhūtasyendriyasukhasya kāraṇatvādalpa- viṣayatvāccendriyajñānaṁ heyamityupadiśati ---jīvo sayaṁ amutto jīvastāvacchaktirūpeṇ śuddhadravyārthik- sakatā hai ? (arthāt koī nahīṁ rok sakatā .) isaliye vah (atīndriy jñān) upādey hai ..54..
ab, indriyasukhakā sādhanabhūt (-kāraṇarūp) indriyajñān hey hai — isaprakār usakī nindā karate haiṁ —
anvayārtha : — [svayaṁ amūrtaḥ ] svayaṁ amūrta aisā [jīvaḥ ] jīv [mūrtigataḥ ] mūrta śarīrako prāpta hotā huā [ten mūrten ] us mūrta śarīrake dvārā [yogya mūrtaṁ ] yogya mūrta padārthako [avagrahya ] 1avagrah karake ( — indriyagrahaṇayogya mūrta padārthakā avagrah karake) [tat ] use [jānāti ] jānatā hai [vā na jānāti ] athavā nahīṁ jānatā ( — kabhī jānatā hai aur kabhī nahīṁ jānatā) ..55..
ṭīkā : — indriyajñānako 2upalambhak bhī mūrta hai aur 3upalabhya bhī mūrta hai . vah
1. avagrah = matijñānase kisī padārthako jānanekā prārambha hone par pahale hī avagrah hotā hai kyoṁki matijñān avagrah, īhā, avāy aur dhāraṇā — is kramase jānatā hai .
2. upalambhak = batānevālā, jānanemeṁ nimittabhūt . (indriyajñānako padārthoṁke jānanemeṁ nimittabhūt mūrta paṁcendriyātmak śarīr hai) .
3. upalabhya = janāne yogya .