mātram . ghātikarmāṇi hi mahāmohotpādakatvādunmattakavadatasmiṁstadbuddhimādhāy paricchedyamarthaṁ pratyātmānaṁ yataḥ pariṇāmayanti, tatastāni tasya pratyarthaṁ pariṇamya pariṇamya śrāmyataḥ khedanidānatāṁ pratipadyante . tadabhāvātkuto hi nām kevale khedasyodbhedaḥ . yataśca trisamayā- vacchinnasakalapadārthaparicchedyākāravaiśvarūpyaprakāśanāspadībhūtaṁ citrabhittisthānīyamanantasvarūpaṁ svayamev pariṇamat kevalamev pariṇāmaḥ, tataḥ kuto‘nyaḥ pariṇāmo yaddvāreṇ khedasyātma- lābhaḥ . yataśca samastasvabhāvapratighātābhāvātsamullasitaniraṁku śānantaśaktitayā sakalaṁ traikālikaṁ lokālokākāramabhivyāpya kūṭasthatvenātyantaniṣpakampaṁ vyavasthitatvādanākulatāṁ yatkevalamiti jñānaṁ tatsaukhyaṁ bhavati, tasmāt khedo tassa ṇa bhaṇido tasya kevalajñānasya khedo duḥkhaṁ na bhaṇitam . tadapi kasmāt . jamhā ghādī khayaṁ jādā yasmānmohādighātikarmāṇi kṣayaṁ gatāni . tarhi tasyānantapadārthaparicchittipariṇāmo duḥkhakāraṇaṁ bhaviṣyati . naivam . pariṇamaṁ ca so cev tasya kevalajñānasya saṁbandhī pariṇāmaśca sa ev sukharūp eveti . idānīṁ vistaraḥ — jñānadarśanāvaraṇodaye sati yugapadarthān jñātumaśakyatvāt kramakaraṇavyavadhānagrahaṇe khedo bhavati, āvaraṇadvayābhāve sati yugapadgrahaṇe kevalajñānasya khedo nāstīti sukhamev . tathaiv tasya bhagavato jagattrayakālatrayavartisamastapadārtha- yugapatparicchittisamarthamakhaṇḍaikarūpaṁ pratyakṣaparicchittimayaṁ svarūpaṁ pariṇamatsat kevalajñānamev pariṇāmo, na
(1) khedake āyatan (-sthān) ghātikarma haiṁ, keval pariṇāmamātra nahīṁ . ghātikarma mahā mohake utpādak honese dhatūrekī bhān̐ti 1atatmeṁ tat buddhi dhāraṇ karavākar ātmāko jñeyapadārthake prati pariṇaman karāte haiṁ; isaliye ve ghātikarma, pratyek padārthake prati pariṇamit ho- hokar thakanevāle ātmāke liye khedake kāraṇ hote haiṁ . unakā (ghātikarmoṁkā) abhāv honese kevalajñānameṁ khed kahān̐se pragaṭ hogā ? (2) aur tīnakālarūp tīn bhed jisameṁ kiye jāte haiṁ aise samasta padārthoṁkī jñeyākārarūp (vividhatāko prakāśit karanekā sthānabhūt kevalajñān, citrit dīvārakī bhān̐ti, svayaṁ) hī anantasvarūp svayamev pariṇamit honese kevalajñān hī pariṇām hai . isaliye anya pariṇām kahān̐ haiṁ ki jinase khedakī utpatti ho ? (3) aur, kevalajñān samasta svabhāvapratighātake2 abhāvake kāraṇ niraṁkuś ananta śaktike ullasit honese samasta traikālik lokālokake -ākārameṁ vyāpta hokar 3kūṭasthatayā atyanta niṣkaṁp hai, pra. 14
1. atatmeṁ tatbuddhi = vastu jisasvarūp nahīṁ hai us svarūp honekī mānyatā; jaise ki — jaṛameṁ cetanabuddhi (arthāt jaṛameṁ cetanakī mānyatā) duḥkhameṁ sukhabuddhi vagairah .
2. pratighāt = vighna; rukāvaṭ; hanan; ghāt .
3. kūṭastha = sadā ekarūp rahanevālā; acal (kevalajñān sarvathā apariṇāmī nahīṁ hai, kintu vah ek jñeyase dūsare jñeyake prati nahīṁ badalatā – sarvathā tīnoṁ kālake samasta jñeyākāroṁko jānatā hai, isaliye use kūṭastha kahā hai)