Pravachansar-Hindi (iso15919 transliteration). Gatha: 72.

< Previous Page   Next Page >


Page 123 of 513
PDF/HTML Page 156 of 546

 

kahānajainaśāstramālā ]
jñānatattva -prajñāpan
123

indriyasukhabhājaneṣu hi pradhānā divaukasaḥ . teṣāmapi svābhāvikaṁ na khalu sukhamasti, pratyut teṣāṁ svābhāvikaṁ duḥkhamevāvalokyate, yataste paṁcendriyātmakaśarīrapiśācapīḍayā paravaśā bhr̥guprapātasthānīyān manojñaviṣayānabhipatanti ..71..

athaivamindriyasukhasya duḥkhatāyāṁ yuktyāvatāritāyāmindriyasukhasādhanībhūtapuṇyanirvartak- śubhopayogasya duḥkhasādhanībhūtapāpanirvartakāśubhopayogaviśeṣādaviśeṣatvamavatārayati ṇaraṇārayatiriyasurā bhajaṁti jadi dehasaṁbhavaṁ dukkhaṁ .

kih so suho va asuho uvaogo havadi jīvāṇaṁ ..72..
naranārakatiryaksurā bhajanti yadi dehasaṁbhavaṁ duḥkham .
kathaṁ sa śubho vā‘śubh upayogo bhavati jīvānām ..72..
lobhasthānīyasarpacatuṣkaprasāritavadane dehasthānīyamahāndhakūpe patitaḥ san kaścit puruṣaviśeṣaḥ, saṁsār-
sthānīyamahāraṇye mithyātvādikumārge naṣṭaḥ san mr̥tyusthānīyahastibhayenāyuṣkarmasthānīye sāṭikaviśeṣe

śuklakr̥ṣṇapakṣasthānīyaśuklakr̥ṣṇamūṣakadvayachedyamānamūle vyādhisthānīyamadhumakṣikāveṣṭite lagnastenaiv

ṭīkā :indriyasukhake bhājanoṁmeṁ pradhān dev haiṁ; unake bhī vāstavameṁ svābhāvik sukh nahīṁ hai, ulaṭā unake svābhāvik duḥkh hī dekhā jātā hai; kyoṁki ve paṁcendriyātmak śarīrarūpī piśācakī pīṛāse paravaś honese 1bhr̥guprapātake samān manojña viṣayoṁkī or dauṁṛate hai ..71..

isaprakār yuktipūrvak indriyasukhako duḥkharūp pragaṭ karake, ab indriyasukhake sādhanabhūt puṇyako utpanna karanevāle śubhopayogakī, duḥkhake sādhanabhūt pāpako utpanna karanevāle aśubhopayogase aviśeṣatā pragaṭ karate haiṁ :

anvayārtha :[naranārakatiryaksurāḥ ] manuṣya, nārakī, tiryaṁc aur dev (sabhī) [yadi ] yadi [dehasaṁbhavaṁ ] dehotpanna [duḥkhaṁ ] duḥkhako [bhajaṁti ] anubhav karate haiṁ, [jīvānāṁ ] to jīvoṁkā [saḥ upayogaḥ ] vah (śuddhopayogase vilakṣaṇ -aśuddha) upayog [śubhaḥ vā aśubhaḥ ] śubh aur aśubhdo prakārakā [kathaṁ bhavati ] kaise hai ? (arthāt nahīṁ hai )..72..

tiryaṁc -nārak -sur -naro jo dehagat duḥkh anubhave, to jīvano upayog e śubh ne aśubh kaī rīt che ?. 72.

1. bhr̥guprapāt = atyaṁt duḥkhase ghabarākar ātmaghāt karaneke liye parvatake nirādhār ucca śikharase giranā . (bhr̥gu = parvatakā nirādhār uccasthānśikhar; prapāt = giranā)