indriyasukhabhājaneṣu hi pradhānā divaukasaḥ . teṣāmapi svābhāvikaṁ na khalu sukhamasti, pratyut teṣāṁ svābhāvikaṁ duḥkhamevāvalokyate, yataste paṁcendriyātmakaśarīrapiśācapīḍayā paravaśā bhr̥guprapātasthānīyān manojñaviṣayānabhipatanti ..71..
athaivamindriyasukhasya duḥkhatāyāṁ yuktyāvatāritāyāmindriyasukhasādhanībhūtapuṇyanirvartak- śubhopayogasya duḥkhasādhanībhūtapāpanirvartakāśubhopayogaviśeṣādaviśeṣatvamavatārayati — ṇaraṇārayatiriyasurā bhajaṁti jadi dehasaṁbhavaṁ dukkhaṁ .
sthānīyamahāraṇye mithyātvādikumārge naṣṭaḥ san mr̥tyusthānīyahastibhayenāyuṣkarmasthānīye sāṭikaviśeṣe
śuklakr̥ṣṇapakṣasthānīyaśuklakr̥ṣṇamūṣakadvayachedyamānamūle vyādhisthānīyamadhumakṣikāveṣṭite lagnastenaiv
ṭīkā : — indriyasukhake bhājanoṁmeṁ pradhān dev haiṁ; unake bhī vāstavameṁ svābhāvik sukh nahīṁ hai, ulaṭā unake svābhāvik duḥkh hī dekhā jātā hai; kyoṁki ve paṁcendriyātmak śarīrarūpī piśācakī pīṛāse paravaś honese 1bhr̥guprapātake samān manojña viṣayoṁkī or dauṁṛate hai ..71..
isaprakār yuktipūrvak indriyasukhako duḥkharūp pragaṭ karake, ab indriyasukhake sādhanabhūt puṇyako utpanna karanevāle śubhopayogakī, duḥkhake sādhanabhūt pāpako utpanna karanevāle aśubhopayogase aviśeṣatā pragaṭ karate haiṁ : —
anvayārtha : – [naranārakatiryaksurāḥ ] manuṣya, nārakī, tiryaṁc aur dev ( – sabhī) [yadi ] yadi [dehasaṁbhavaṁ ] dehotpanna [duḥkhaṁ ] duḥkhako [bhajaṁti ] anubhav karate haiṁ, [jīvānāṁ ] to jīvoṁkā [saḥ upayogaḥ ] vah (śuddhopayogase vilakṣaṇ -aśuddha) upayog [śubhaḥ vā aśubhaḥ ] śubh aur aśubh — do prakārakā [kathaṁ bhavati ] kaise hai ? (arthāt nahīṁ hai )..72..
tiryaṁc -nārak -sur -naro jo dehagat duḥkh anubhave, to jīvano upayog e śubh ne aśubh kaī rīt che ?. 72.
1. bhr̥guprapāt = atyaṁt duḥkhase ghabarākar ātmaghāt karaneke liye parvatake nirādhār ucca śikharase giranā . (bhr̥gu = parvatakā nirādhār uccasthān – śikhar; prapāt = giranā)