yadi śubhopayogajanyasamudīrṇapuṇyasaṁpadastridaśādayo‘śubhopayogajanyaparyāgatapātakāpado vā nārakādayaśca, ubhaye‘pi svābhāvikasukhābhāvādaviśeṣeṇ paṁcendriyātmakaśarīrapratyayaṁ duḥkh- mevānubhavanti, tataḥ paramārthataḥ śubhāśubhopayogayoḥ pr̥thaktvavyavasthā nāvatiṣṭhate ..72..
ath śubhopayogajanyaṁ phalavatpuṇyaṁ viśeṣeṇ dūṣaṇārthamabhyupagamyotthāpayati —
hastinā hanyamāne sati viṣayasukhasthānīyamadhubindususvāden yathā sukhaṁ manyate, tathā saṁsārasukham . pūrvoktamokṣasukhaṁ tu tadviparītamiti tātparyam ..71.. ath pūrvoktaprakāreṇ śubhopayogasādhyasyendriy- sukhasya niścayen duḥkhatvaṁ jñātvā tatsādhakaśubhopayogasyāpyaśubhopayogen sah samānatvaṁ vyavasthāpayati — ṇaraṇārayatiriyasurā bhajaṁti jadi dehasaṁbhavaṁ dukkhaṁ sahajātīndriyāmūrtasadānandaikalakṣaṇaṁ vāstavasukhamalabhamānāḥ santo naranārakatiryaksurā yadi cedaviśeṣeṇ pūrvoktaparamārthasukhādvilakṣaṇaṁ pañcendriyātmakaśarīrotpannaṁ niścayanayen duḥkhamev bhajante sevante, kih so suho va asuho uvaogo havadi
ṭīkā : — yadi śubhopayogajanya udayagat puṇyakī sampattivāle devādik (arthāt śubhopayogajanya puṇyake udayase prāpta honevālī r̥ddhivāle dev ityādi) aur aśubhopayogajanya udayagat pāpakī āpadāvāle nārakādik — yah donoṁ svābhāvik sukhake abhāvake kāraṇ aviśeṣarūpase (-binā antarake) paṁcendriyātmak śarīr sambandhī duḥkhakā hī anubhav karate haiṁ, tab phi ra paramārthase śubh aur aśubh upayogakī pr̥thaktvavyavasthā nahīṁ rahatī .
bhāvārtha : — śubhopayogajanya puṇyake phalarūpameṁ devādikakī sampadāyeṁ milatī haiṁ aur aśubhopayogajanya pāpake phalarūpameṁ nārakādik kī āpadāyeṁ milatī haiṁ . kintu ve devādik tathā nārakādik donoṁ paramārthase duḥkhī hī haiṁ . isaprakār donoṁkā phal samān honese śubhopayog aur aśubhopayog donoṁ paramārthase samān hī haiṁ arthāt upayogameṁ — aśuddhopayogameṁ — śubh aur aśubh nāmak bhed paramārthase ghaṭit nahīṁ hote ..72..
(jaise indriyasukhako duḥkharūp aur śubhopayogako aśubhopayogake samān batāyā hai isīprakār) ab, śubhopayogajanya phalavālā jo puṇya hai use viśeṣataḥ dūṣaṇ deneke liye (arthāt usameṁ doṣ dikhāneke liye) us puṇyako (-usake astitvako) svīkār karake usakī (puṇyakī) bātakā khaṁḍan karate haiṁ : —
cakrī ane deveṁdra śubh -upayogamūlak bhogathī puṣṭi kare dehādinī, sukhī sam dīse abhirat rahī. 73.
124pravacanasār[ bhagavānaśrīkuṁdakuṁd-