hi sadaśanāyodanyāvr̥ṣasyādibhistr̥ṣṇāvyaktibhirupetatvāt atyantākulatayā, vicchinnaṁ hi sadasadvedyodayapracyāvitasadvedyodayapravr̥ttatayā‘nubhavatvādudbhūtavipakṣatayā, bandhakāraṇaṁ hi sadviṣayo- pabhogamārgānulagnarāgādidoṣasenānusārasaṁgacchamānaghanakarmapāṁsupaṭalatvādudarkaduḥsahatayā, viṣamaṁ hi sadabhivr̥ddhiparihāṇipariṇatatvādatyantavisaṁṣṭhulatayā ca duḥkhamev bhavati . athaivaṁ puṇyamapi pāpavad duḥkhasādhanamāyātam ..76.. prabhr̥tyanekāpadhyānavaśen bhāvinarakādiduḥkhotpādakakarmabandhotpādakatvādbandhakāraṇamindriyasukhaṁ, atīndriy- sukhaṁ tu sarvāpadhyānarahitatvādabandhakāraṇam . visamaṁ vigataḥ śamaḥ paramopaśamo yatra tadviṣamamatr̥ptikaraṁ hānivr̥ddhisahitatvādvā viṣamaṁ, atīndriyasukhaṁ tu paramatr̥ptikaraṁ hānivr̥ddhirahitam . jaṁ iṁdiehiṁ laddhaṁ taṁ sokkhaṁ dukkhamev tahā yadindriyairlabdhaṁ saṁsārasukhaṁ tatsukhaṁ yathā pūrvoktapañcaviśeṣaṇaviśiṣṭaṁ bhavati tathaiv duḥkhamevetyabhiprāyaḥ ..76.. evaṁ puṇyāni jīvasya tr̥ṣṇotpādakatven duḥkhakāraṇāni bhavantīti kathanarūpeṇ dvitīyasthale gāthācatuṣṭayaṁ gatam . ath niścayen puṇyapāpayorviśeṣo nāstīti kathayan puṇya- (2) ‘bādhāsahit’ hotā huā khāne, pīne aur maithunakī icchā ityādi tr̥ṣṇākī vyaktiyoṁse (-tr̥ṣṇākī pragaṭatāoṁse) yukta honese atyanta ākul hai, (3)‘vicchinna’ hotā huā asātāvedanīyakā uday jise 1cyut kar detā hai aise sātāvedanīyake udayase pravartamān hotā huā anubhavameṁ ātā hai, isaliye vipakṣakī utpattivālā hai, (4) ‘bandhakā kāraṇ’ hotā huā viṣayopabhogake mārgameṁ lagī huī rāgādi doṣoṁkī senāke anusār karmarajake 2ghan paṭalakā sambandha honeke kāraṇ pariṇāmase duḥsah hai, aur (5) ‘viṣam’ hotā huā hāni – vr̥ddhimeṁ pariṇamit honese atyanta asthir hai; isaliye vah (indriyasukh) duḥkh hī hai .
jab ki aisā hai (indriyasukh duḥkh hī hai) to puṇya bhī, pāpakī bhān̐ti, duḥkhakā sādhan hai aisā phalit huā .
bhāvārtha : — indriyasukh duḥkh hī hai, kyoṁki vah parādhīn hai, atyanta ākul hai, vipakṣakī (-virodhakī) utpattivālā hai, pariṇāmase duḥssah hai, aur atyanta asthir hai . isase yah siddha huā ki puṇya bhī duḥkhakā hī sādhan hai ..76..
130pravacanasār[ bhagavānaśrīkuṁdakuṁd-
1. cyut karanā = haṭā denā; padabhraṣṭa karanā; (sātāvedanīyakā uday usakī sthiti anusār rahakar haṭ jātā hai aur asātā vedanīyakā uday ātā hai)
2. ghan paṭal = saghan (gārḥ) parta, baṛā jhuṇḍa .