jinaśāstrādarthān pratyakṣādibhirbudhyamānasya niyamāt .
kṣīyate mohopacayaḥ tasmāt śāstraṁ samadhyetavyam ..86..
yatkil dravyaguṇaparyāyasvabhāvenārhato jñānādātmanastathājñānaṁ mohakṣapaṇopāyatven prāk
pratipannaṁ, tat khalūpāyāntaramidamapekṣate . idaṁ hi vihitaprathamabhūmikāsaṁkramaṇasya sarvajñopajña-
tayā sarvato‘pyabādhitaṁ śābdaṁ pramāṇamākramya krīḍatastatsaṁskārasphu ṭīkr̥taviśiṣṭasaṁvedan-
śaktisaṁpadaḥ sahr̥dayahr̥dayānaṁdodbhedadāyinā pratyakṣeṇānyen vā tadavirodhinā pramāṇajāten
anvayārtha : — [jinaśāstrāt ] jinaśāstra dvārā [pratyakṣādibhiḥ ] pratyakṣādi pramāṇoṁse
[arthān ] padārthoṁko [budhyamānasya ] jānanevāleke [niyamāt ] niyamase [mohopacayaḥ ]
1mohopacay [kṣīyate ] kṣay ho jātā hai [tasmāt ] isaliye [śāstraṁ ] śāstrakā [samadhyetavyam ]
samyak prakārase adhyayan karanā cāhiye ..86..
ṭīkā : — dravya -guṇ -paryāyasvabhāvase arhaṁtake jñān dvārā ātmākā us prakārakā jñān
mohakṣayake upāyake rūpameṁ pahale (80vīṁ gāthāmeṁ) pratipādit kiyā gayā thā, vah vāstavameṁ
is (nimnalikhit) upāyāntarakī apekṣā rakhatā hai . (vah upāyāntar kyā hai so kahā
jātā hai) : —
jisane pratham bhūmikāmeṁ gaman kiyā hai aise jīvako, jo 2sarvajñopajña honese sarva prakārase
abādhit hai aise śābda pramāṇako (-dravya śrutapramāṇako) prāpta karake krīṛā karane par, usake
saṁskārase viśiṣṭa 3saṁvedanaśaktirūp sampadā pragaṭ karane par, 4sahr̥dayajanoṁke hr̥dayako
ānandakā 5udbhed denevāle pratyakṣa pramāṇase athavā 6usase aviruddha anya pramāṇasamūhase
kahānajainaśāstramālā ]
jñānatattva -prajñāpan
147
rāgadveṣau ca jñāyete vivekibhiḥ, tatastatparijñānānantaramev nirvikārasvaśuddhātmabhāvanayā rāgadveṣamohā
nihantavyā iti sūtrārthaḥ ..85.. ath dravyaguṇaparyāyaparijñānābhāve moho bhavatīti yaduktaṁ pūrvaṁ
tadarthamāgamābhyāsaṁ kārayati . athavā dravyaguṇaparyāyatvairarhatparijñānādātmaparijñānaṁ bhavatīti yaduktaṁ
tadātmaparijñānamimamāgamābhyāsamapekṣat iti pātanikādvayaṁ manasi dhr̥tvā sūtramidaṁ pratipādayati —
jiṇasatthādo aṭṭhe paccakkhādīhiṁ bujjhado ṇiyamā jinaśāstrātsakāśācchuddhātmādipadārthān pratyakṣādi-
1. mohopacay = mohakā upacay . (upacay = saṁcay; samūh)
2. sarvajñopajña = sarvajña dvārā svayaṁ jānā huā (aur kahā huā) . 3. saṁvedan = jñān .
4. sahr̥day = bhāvuk; śāstrameṁ jis samay jis bhāvakā prasaṁg hoy us bhāvako hr̥dayameṁ grahaṇ karanevālā;
budh; paṁḍit .
5. udbhed = sphu raṇ; pragaṭatā; phu vārā . 6. usase = pratyakṣa pramāṇase .