Pravachansar-Hindi (iso15919 transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 147 of 513
PDF/HTML Page 180 of 546

 

kahānajainaśāstramālā ]
jñānatattva -prajñāpan
147
jinaśāstrādarthān pratyakṣādibhirbudhyamānasya niyamāt .
kṣīyate mohopacayaḥ tasmāt śāstraṁ samadhyetavyam ..86..

yatkil dravyaguṇaparyāyasvabhāvenārhato jñānādātmanastathājñānaṁ mohakṣapaṇopāyatven prāk pratipannaṁ, tat khalūpāyāntaramidamapekṣate . idaṁ hi vihitaprathamabhūmikāsaṁkramaṇasya sarvajñopajña- tayā sarvato‘pyabādhitaṁ śābdaṁ pramāṇamākramya krīḍatastatsaṁskārasphu ṭīkr̥taviśiṣṭasaṁvedan- śaktisaṁpadaḥ sahr̥dayahr̥dayānaṁdodbhedadāyinā pratyakṣeṇānyen vā tadavirodhinā pramāṇajāten rāgadveṣau ca jñāyete vivekibhiḥ, tatastatparijñānānantaramev nirvikārasvaśuddhātmabhāvanayā rāgadveṣamohā nihantavyā iti sūtrārthaḥ ..85.. ath dravyaguṇaparyāyaparijñānābhāve moho bhavatīti yaduktaṁ pūrvaṁ tadarthamāgamābhyāsaṁ kārayati . athavā dravyaguṇaparyāyatvairarhatparijñānādātmaparijñānaṁ bhavatīti yaduktaṁ tadātmaparijñānamimamāgamābhyāsamapekṣat iti pātanikādvayaṁ manasi dhr̥tvā sūtramidaṁ pratipādayati jiṇasatthādo aṭṭhe paccakkhādīhiṁ bujjhado ṇiyamā jinaśāstrātsakāśācchuddhātmādipadārthān pratyakṣādi-

anvayārtha :[jinaśāstrāt ] jinaśāstra dvārā [pratyakṣādibhiḥ ] pratyakṣādi pramāṇoṁse [arthān ] padārthoṁko [budhyamānasya ] jānanevāleke [niyamāt ] niyamase [mohopacayaḥ ] samyak prakārase adhyayan karanā cāhiye ..86..

ṭīkā :dravya -guṇ -paryāyasvabhāvase arhaṁtake jñān dvārā ātmākā us prakārakā jñān mohakṣayake upāyake rūpameṁ pahale (80vīṁ gāthāmeṁ) pratipādit kiyā gayā thā, vah vāstavameṁ is (nimnalikhit) upāyāntarakī apekṣā rakhatā hai . (vah upāyāntar kyā hai so kahā jātā hai) :

jisane pratham bhūmikāmeṁ gaman kiyā hai aise jīvako, jo 2sarvajñopajña honese sarva prakārase abādhit hai aise śābda pramāṇako (-dravya śrutapramāṇako) prāpta karake krīṛā karane par, usake saṁskārase viśiṣṭa 3saṁvedanaśaktirūp sampadā pragaṭ karane par, 4sahr̥dayajanoṁke hr̥dayako ānandakā 5udbhed denevāle pratyakṣa pramāṇase athavā 6usase aviruddha anya pramāṇasamūhase

1mohopacay [kṣīyate ] kṣay ho jātā hai [tasmāt ] isaliye [śāstraṁ ] śāstrakā [samadhyetavyam ]

1. mohopacay = mohakā upacay . (upacay = saṁcay; samūh)

2. sarvajñopajña = sarvajña dvārā svayaṁ jānā huā (aur kahā huā) . 3. saṁvedan = jñān .

4. sahr̥day = bhāvuk; śāstrameṁ jis samay jis bhāvakā prasaṁg hoy us bhāvako hr̥dayameṁ grahaṇ karanevālā; budh; paṁḍit .

5. udbhed = sphu raṇ; pragaṭatā; phu vārā . 6. usase = pratyakṣa pramāṇase .