pītatādayo guṇāḥ, yathā ca suvarṇaṁ kramapariṇāmeneyrati ten kramapariṇāmenāryamāṇā vā arthāḥ kuṇḍalādayaḥ paryāyāḥ . evamanyatrāpi . yathā caiteṣu suvarṇapītatādiguṇakuṇḍalādiparyāyeṣu pītatādiguṇakuṇḍalādiparyāyāṇāṁ suvarṇādapr̥thagbhāvāt suvarṇamevātmā tathā ca teṣu dravyaguṇaparyāyeṣu guṇaparyāyāṇāṁ dravyādapr̥thagbhāvāddravyamevātmā ..87.. ev svabhāv iti . ath vistaraḥ — anantajñānasukhādiguṇān tathaivāmūrtatvātīndriyatvasiddhatvādiparyāyāṁśca iyarti gacchati pariṇamatyāśrayati yen kāraṇen tasmādartho bhaṇyate . kim . śuddhātmadravyam . tacchuddhātmadravyamādhārabhūtamiyrati gacchanti pariṇamantyāśrayanti yen kāraṇen tato‘rthā bhaṇyante . ke te . jñānatvasiddhatvādiguṇaparyāyāḥ . jñānatvasiddhatvādiguṇaparyāyāṇāmātmā svabhāvaḥ ka iti pr̥ṣṭe śuddhātma- kramapariṇāmase prāpta karatī haiṁ — pahun̐catī haiṁ athavā (ve) suvarṇake dvārā kramapariṇāmase prāpta kī jātī haiṁ — pahun̐cī jātī haiṁ isaliye kuṇḍal ityādi paryāyeṁ ‘artha’ haiṁ; isīprakār 1anyatra bhī hai, (is dr̥ṣṭāntakī bhān̐ti sarva dravya -guṇ -paryāyoṁmeṁ bhī samajhanā cāhiye) .
aur jaise in suvarṇa, pīlāpan ityādi guṇ aur kuṇḍal ityādi paryāyoṁmeṁ (-in tīnoṁmeṁ, pīlāpan ityādi guṇoṁkā aur kuṇḍal paryāyoṁkā) suvarṇase apr̥thaktva honese unakā (-pīlāpan ityādi guṇoṁkā aur kuṇḍal ityādi paryāyoṁkā) suvarṇa hī ātmā hai, usīprakār un dravya -guṇ -paryāyoṁmeṁ guṇ -paryāyoṁkā dravyase apr̥thaktva honese unakā dravya hī ātmā hai (arthāt dravya hī guṇ aur paryāyoṁkā ātmā -svarūp -sarvasva -satya hai) .
bhāvārtha : — 86vīṁ gāthāmeṁ kahā hai ki jinaśāstroṁkā samyak abhyās mohakṣayakā upāy hai . yahān̐ saṁkṣepameṁ yah batāyā hai ki un jinaśāstroṁmeṁ padārthoṁkī vyavasthā kisaprakār kahī gaī hai . jinendradevane kahā ki — artha (padārtha) arthāt dravya, guṇ aur paryāy . isake atirikta viśvameṁ dūsarā kuch nahīṁ hai, aur in tīnoṁmeṁ guṇ aur paryāyoṁkā ātmā (-usakā sarvasva) dravya hī hai . aisā honese kisī dravyake guṇ aur paryāy anya dravyake guṇ aur paryāyarūp kiṁcit mātra nahīṁ hote, samasta dravya apane -apane guṇ aur paryāyoṁmeṁ rahate haiṁ . — aisī padārthoṁkī sthiti mohakṣayake nimittabhūt pavitra jinaśāstroṁmeṁ kahī hai ..87..
150pravacanasār[ bhagavānaśrīkuṁdakuṁd-
1 jaise suvarṇa, pīlāpan ādiko aur kuṇḍal ādiko prāpta karatā hai athavā pīlāpan ādi aur kuṇḍal
ādike dvārā prāpta kiyā jātā hai (arthāt pīlāpan ādi aur kuṇḍal ādik suvarṇako prāpta karate
haiṁ) isaliye suvarṇa ‘artha’ hai, vaise dravya ‘artha’; jaise pīlāpan ādi āśrayabhūt suvarṇako prāpta karatā
hai athavā āśrayabhūt suvarṇadvārā prāpta kiye jāte hai (arthāt āśrayabhūt suvarṇa pīlāpan ādiko prāpta karatā
hai) isaliye pīlāpan ādi ‘artha’ haiṁ, vaise guṇ ‘artha’ haiṁ; jaise kuṇḍal ādi suvarṇako kramapariṇāmase
prāpta karate haiṁ athavā suvarṇa dvārā kramapariṇāmase prāpta kiyā jātā hai (arthāt suvarṇa kuṇḍal ādiko
kramapariṇāmase prāpta karatā hai) isaliye kuṇḍal ādi ‘artha’ haiṁ, vaise paryāyeṁ ‘artha’ haiṁ