Pravachansar-Hindi (iso15919 transliteration). Gney Tattva pragnyapan Dravya samanya adhikar Gatha: 93.

< Previous Page   Next Page >


Page 162 of 513
PDF/HTML Page 195 of 546

 

2
jñeyatattva -prajñāpan
ath jñeyatattvaprajñāpanam . tatra padārthasya samyagdravyaguṇaparyāyasvarūpamupavarṇayati

attho khalu davvamao davvāṇi guṇappagāṇi bhaṇidāṇi .

tehiṁ puṇo pajjāyā pajjayamūḍhā hi parasamayā ..93..
arthaḥ khalu dravyamayo dravyāṇi guṇātmakāni bhaṇitāni .
taistu punaḥ paryāyāḥ paryayamūḍhā hi parasamayāḥ ..93..

ih kil yaḥ kaścanāpi paricchidyamānaḥ padārthaḥ sa sarva ev vistārāyatasāmānya-

itaḥ ūrddhvaṁ ‘sattāsaṁbaddhede’ ityādigāthāsūtreṇ pūrvaṁ saṁkṣepeṇ yadvayākhyātaṁ samyagdarśanaṁ tasyedānīṁ viṣayabhūtapadārthavyākhyānadvāreṇ trayodaśādhikaśatapramitagāthāparyantaṁ vistaravyākhyānaṁ karoti . athavā dvitīyapātanikāpūrvaṁ yadvayākhyātaṁ jñānaṁ tasya jñeyabhūtapadārthān kathayati . tatra trayodaśādhik - śatagāthāsu madhye prathamatastāvat ‘tamhā tassa ṇamāiṁ’ imāṁ gāthāmādiṁ kr̥tvā pāṭhakrameṇ pañcatriṁśad- gāthāparyantaṁ sāmānyajñeyavyākhyānaṁ, tadanantaraṁ ‘davvaṁ jīvamajīvaṁ’ ityādyekonaviṁśatigāthāparyantaṁ viśeṣajñeyavyākhyānaṁ, athānantaraṁ ‘sapadesehiṁ samaggo logo’ ityādigāthāṣṭakaparyantaṁ sāmānyabhedabhāvanā,

ab, jñeyatattvakā prajñāpan karate haiṁ arthāt jñeyatattva batalāte haiṁ . usameṁ (pratham) padārthakā samyak (yathārtha) dravyaguṇaparyāyasvarūp varṇan karate haiṁ :

anvayārtha :[arthaḥ khalu ] padārtha [dravyamayaḥ ] dravyasvarūp hai; [dravyāṇi ] dravya [guṇātmakāni ] guṇātmak [bhaṇitāni ] kahe gaye haiṁ; [taiḥ tu punaḥ ] aur dravya tathā guṇoṁse [paryāyāḥ ] paryāyeṁ hotī haiṁ . [paryayamūḍhā hi ] paryāyamūrḥ jīv [parasamayāḥ ] parasamay (arthāt mithyādr̥ṣṭi) haiṁ ..93..

ṭīkā :is viśvameṁ jo koī jānanemeṁ ānevālā padārtha hai vah samasta hī

che artha dravyasvarūp, guṇ -ātmak kahyāṁ che dravyane, vaḷī dravya -guṇathī paryayo; paryāyamūḍh parasamay che. 93.

162