Pravachansar-Hindi (iso15919 transliteration). Gatha: 94.

< Previous Page   Next Page >


Page 167 of 513
PDF/HTML Page 200 of 546

 

kahānajainaśāstramālā ]
jñeyatattva -prajñāpan
167
mātramevāvalambya tattvāpratipattilakṣaṇaṁ mohamupagacchantaḥ parasamayā bhavanti ..93..
athānuṣaṁgikīmimāmev svasamayaparasamayavyavasthāṁ pratiṣṭhāpyopasaṁharati

je pajjaesu ṇiradā jīvā parasamaig tti ṇiddiṭṭhā . ādasahāvamhi ṭhidā te sagasamayā muṇedavvā ..94..

ye paryāyeṣu niratā jīvāḥ parasamayikā iti nirdiṣṭāḥ .
ātmasvabhāve sthitāste svakasamayā jñātavyāḥ ..94..

śarīrākāragatimārgaṇāvilakṣaṇaḥ siddhagatiparyāyaḥ tathā‘gurulaghukaguṇaṣaḍvr̥ddhihānirūpāḥ sādhāraṇasvabhāv- guṇaparyāyāśca, tathā sarvadravyeṣu svabhāvadravyaparyāyāḥ svajātīyavijātīyavibhāvadravyaparyāyāśca, tathaiv svabhāvavibhāvaguṇaparyāyāśca ‘jesiṁ atthi sahāo’ ityādigāthāyāṁ, tathaiv ‘bhāvā jīvādīyā’ ityādi- gāthāyāṁ ca pañcāstikāye pūrvaṁ kathitakrameṇ yathāsaṁbhavaṁ jñātavyāḥ . pajjayamūḍhā hi parasamayā yasmāditthaṁbhūt- karake, tattvakī apratipatti jisakā lakṣaṇ hai aise mohako prāpta hote huye parasamay hote haiṁ .

bhāvārtha :padārtha dravyasvarūp hai . dravya anantaguṇamay hai . dravyoṁ aur guṇoṁse paryāyeṁ hotī haiṁ . paryāyoṁke do prakār haiṁ :1dravyaparyāy, 2guṇaparyāy . inameṁse dravyaparyāyake do bhed haiṁ :1samānajātīyjaise dviaṇuk, tri -aṇuk, ityādi skandha; paryāyjaise siddhake guṇaparyāy 2vibhāvaparyāyjaise svaparahetuk matijñānaparyāy .

aisā jinendra bhagavānakī vāṇīse kathit sarva padārthoṁkā dravya -guṇ -paryāyasvarūp hī yathārtha hai . jo jīv dravya -guṇako na jānate huye mātra paryāyakā hī ālamban lete haiṁ ve nij svabhāvako na jānate huye parasamay haiṁ ..93..

ab 1ānuṣaṁgik aisī yah hī svasamay -parasamayakī vyavasthā (arthāt svasamay aur parasamayakā bhed) niścit karake (usakā) upasaṁhār karate haiṁ :

anvayārtha :[ye jīvāḥ ] jo jīv [paryāyeṣu niratāḥ ] paryāyoṁmeṁ līn haiṁ [parasamayikāḥ iti nirdiṣṭāḥ ] unheṁ parasamay kahā gayā hai [ātmasvabhāve sthitāḥ ] jo jīv ātmasvabhāvameṁ sthit haiṁ [te ] ve [svakasamayāḥ jñātavyāḥ ] svasamay jānane ..94..

paryāyamāṁ rat jīv je te ‘parasamay’ nirdiṣṭa che; ātmasvabhāve sthit je te ‘svakasamay’ jñātavya che . 94.

2asamānajātīyjaise manuṣya dev ityādi . guṇaparyāyake bhī do bhed haiṁ :1svabhāv-

1. ānuṣaṁgik = pūrva gāthāke kathanake sāth sambandhavālī .