Pravachansar-Hindi (iso15919 transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 181 of 513
PDF/HTML Page 214 of 546

 

background image
kahānāmātmīyātmīyasya viśeṣalakṣaṇabhūtasya svarūpāstitvasyāvaṣṭambhenottiṣṭhannānātvaṁ sāmānya-
lakṣaṇabhūten sādr̥śyodbhāsinānokahatvenotthāpitamekatvaṁ tiriyati, tathā bahūnāṁ bahuvidhānāṁ
dravyāṇāmātmīyātmīyasya viśeṣalakṣaṇabhūtasya svarūpāstitvasyāvaṣṭambhenottiṣṭhannānātvaṁ sāmānya-
lakṣaṇabhūten sādr̥śyodbhāsinā sadityasya bhāvenotthāpitamekatvaṁ tiriyati
. yathā ca teṣāmano-
kahānāṁ sāmānyalakṣaṇabhūten sādr̥śyodbhāsinānokahatvenotthāpitenaikatven tirohitamapi
viśeṣalakṣaṇabhūtasya svarūpāstitvasyāvaṣṭambhenottiṣṭhannānātvamuccakāsti, tathā sarvadravyāṇāmapi
sāmānyalakṣaṇabhūten sādr̥śyodbhāsinā sadityasya bhāvenotthāpitenaikatven tirohitamapi viśeṣ-
lakṣaṇabhūtasya svarūpāstitvasyāvaṣṭambhenottiṣṭhannānātvamuccakāsti
..97..
śuddhasaṁgrahanayen sarvagataṁ sarvapadārthavyāpakam . idaṁ kenokta m . uvadisadā khalu dhammaṁ jiṇavaravasaheṇ paṇṇattaṁ
dharmaṁ vastusvabhāvasaṁgrahamupadiśatā khalu sphu ṭaṁ jinavaravr̥ṣabheṇ prajñaptamiti . tadyathāyathā sarve muktātmanaḥ
santītyukte sati paramānandaikalakṣaṇasukhāmr̥tarasāsvādabharitāvasthalokākāśpramitaśuddhāsaṁkhyeyātmapradeśai-
kahānajainaśāstramālā ]
jñeyatattva -prajñāpan
181
jaise bahutase, anek prakārake vr̥kṣoṁko apane apane viśeṣalakṣaṇabhūt svarūpāstitvake
avalambanase utpanna honevāle anekatvako, sāmānya lakṣaṇabhūt 1sādr̥śyadarśak vr̥kṣatvase utpanna
honevālā ekatva 2tirohit (adr̥śya) kar detā hai, isīprakār bahutase, anekaprakārake dravyoṁko
apane -apane viśeṣ lakṣaṇabhūt svarūpāstitvake avalambanase utpanna honevāle anekatvako,
sāmānyalakṣaṇabhūt sādr̥śyadarśak ‘sat’ panese (-‘sat’ aise bhāvase, astitvase, ‘hai’ panese)
utpanna honevālā ekatva tirohit kar detā hai
. aur jaise un vr̥kṣoṁke viṣayameṁ sāmānyalakṣaṇabhūt
sādr̥śyadarśak vr̥kṣatvase utpanna honevāle ekatvase tirohit hone par bhī (apane -apane)
viśeṣalakṣaṇabhūt svarūpāstitvake avalambanase utpanna honevālā anekatva spaṣṭatayā prakāśamān
rahatā hai, (banā rahatā hai, naṣṭa nahīṁ hotā); usīprakār sarva dravyoṁke viṣayameṁ bhī sāmānyalakṣaṇabhūt
sādr̥śyadarśak ‘sat’ panese utpanna honevāle ekatvase tirohit hone par bhī (apane -apane)
viśeṣalakṣaṇabhūt svarūpāstitvake avalambanase utpanna honevālā anekatva spaṣṭatayā prakāśamān
rahatā hai
.
[bahutase (saṁkhyāpekṣāse anek) aur anek prakārake (arthāt āmra, aśokādi)
vr̥kṣoṁkā apanā -apanā svarūpāstitva bhinna -bhinna hai, isaliye svarūpāstitvakī apekṣāse unameṁ
anekatva hai, parantu vr̥kṣatva jo ki sarva vr̥kṣoṁkā sāmānyalakṣaṇ hai aur jo sarva vr̥kṣoṁmeṁ sādr̥śya
batalātā hai, usakī apekṣāse sarva vr̥kṣoṁmeṁ ekatva hai
. jab is ekatvako mukhya karate haiṁ tab
anekatva gauṇ ho jātā hai; isīprakār bahutase (ananta) aur anek (chah) prakārake dravyoṁkā
1. sādr̥śya = samānatva .2. tirohit = tirobhūt; ācchādit; adr̥śya .