kahānāmātmīyātmīyasya viśeṣalakṣaṇabhūtasya svarūpāstitvasyāvaṣṭambhenottiṣṭhannānātvaṁ sāmānya- lakṣaṇabhūten sādr̥śyodbhāsinānokahatvenotthāpitamekatvaṁ tiriyati, tathā bahūnāṁ bahuvidhānāṁ dravyāṇāmātmīyātmīyasya viśeṣalakṣaṇabhūtasya svarūpāstitvasyāvaṣṭambhenottiṣṭhannānātvaṁ sāmānya- lakṣaṇabhūten sādr̥śyodbhāsinā sadityasya bhāvenotthāpitamekatvaṁ tiriyati . yathā ca teṣāmano- kahānāṁ sāmānyalakṣaṇabhūten sādr̥śyodbhāsinānokahatvenotthāpitenaikatven tirohitamapi viśeṣalakṣaṇabhūtasya svarūpāstitvasyāvaṣṭambhenottiṣṭhannānātvamuccakāsti, tathā sarvadravyāṇāmapi sāmānyalakṣaṇabhūten sādr̥śyodbhāsinā sadityasya bhāvenotthāpitenaikatven tirohitamapi viśeṣ- lakṣaṇabhūtasya svarūpāstitvasyāvaṣṭambhenottiṣṭhannānātvamuccakāsti ..97.. śuddhasaṁgrahanayen sarvagataṁ sarvapadārthavyāpakam . idaṁ kenokta m . uvadisadā khalu dhammaṁ jiṇavaravasaheṇ paṇṇattaṁ dharmaṁ vastusvabhāvasaṁgrahamupadiśatā khalu sphu ṭaṁ jinavaravr̥ṣabheṇ prajñaptamiti . tadyathā – yathā sarve muktātmanaḥ santītyukte sati paramānandaikalakṣaṇasukhāmr̥tarasāsvādabharitāvasthalokākāśpramitaśuddhāsaṁkhyeyātmapradeśai-
jaise bahutase, anek prakārake vr̥kṣoṁko apane apane viśeṣalakṣaṇabhūt svarūpāstitvake avalambanase utpanna honevāle anekatvako, sāmānya lakṣaṇabhūt 1sādr̥śyadarśak vr̥kṣatvase utpanna honevālā ekatva 2tirohit (adr̥śya) kar detā hai, isīprakār bahutase, anekaprakārake dravyoṁko apane -apane viśeṣ lakṣaṇabhūt svarūpāstitvake avalambanase utpanna honevāle anekatvako, sāmānyalakṣaṇabhūt sādr̥śyadarśak ‘sat’ panese (-‘sat’ aise bhāvase, astitvase, ‘hai’ panese) utpanna honevālā ekatva tirohit kar detā hai . aur jaise un vr̥kṣoṁke viṣayameṁ sāmānyalakṣaṇabhūt sādr̥śyadarśak vr̥kṣatvase utpanna honevāle ekatvase tirohit hone par bhī (apane -apane) viśeṣalakṣaṇabhūt svarūpāstitvake avalambanase utpanna honevālā anekatva spaṣṭatayā prakāśamān rahatā hai, (banā rahatā hai, naṣṭa nahīṁ hotā); usīprakār sarva dravyoṁke viṣayameṁ bhī sāmānyalakṣaṇabhūt sādr̥śyadarśak ‘sat’ panese utpanna honevāle ekatvase tirohit hone par bhī (apane -apane) viśeṣalakṣaṇabhūt svarūpāstitvake avalambanase utpanna honevālā anekatva spaṣṭatayā prakāśamān rahatā hai
[bahutase (saṁkhyāpekṣāse anek) aur anek prakārake (arthāt āmra, aśokādi) vr̥kṣoṁkā apanā -apanā svarūpāstitva bhinna -bhinna hai, isaliye svarūpāstitvakī apekṣāse unameṁ anekatva hai, parantu vr̥kṣatva jo ki sarva vr̥kṣoṁkā sāmānyalakṣaṇ hai aur jo sarva vr̥kṣoṁmeṁ sādr̥śya batalātā hai, usakī apekṣāse sarva vr̥kṣoṁmeṁ ekatva hai . jab is ekatvako mukhya karate haiṁ tab anekatva gauṇ ho jātā hai; isīprakār bahutase (ananta) aur anek (chah) prakārake dravyoṁkā
1. sādr̥śya = samānatva .2. tirohit = tirobhūt; ācchādit; adr̥śya .