ath dravyairdravyāntarasyārambhaṁ dravyādarthāntaratvaṁ ca sattāyāḥ pratihanti —
davvaṁ sahāvasiddhaṁ saditi jiṇā taccado samakkhādā .
siddhaṁ tadh āgamado ṇecchadi jo so hi parasamao ..98..
dravyaṁ svabhāvasiddhaṁ saditi jināstattvataḥ samākhyātavantaḥ .
siddhaṁ tathā āgamato necchati yaḥ sa hi parasamayaḥ ..98..
stathā kiṁcidūnacaramaśarīrākārādiparyāyaiśca saṁkaravyatikaraparihārarūpajātibheden bhinnānāmapi sarveṣāṁ
siddhajīvānāṁ grahaṇaṁ bhavati, tathā ‘sarvaṁ sat’ ityukte saṁgrahanayen sarvapadārthānāṁ grahaṇaṁ bhavati . athavā
seneyaṁ vanamidamityukte aśvahastyādipadārthānāṁ nimbāmrādivr̥kṣāṇāṁ svakīyasvakīyajātibhedabhinnānāṁ
yugapadgrahaṇaṁ bhavati, tathā sarvaṁ sadityukte sati sādr̥śyasattābhidhānen mahāsattārūpeṇ śuddhasaṁgrah-
nayen sarvapadārthānāṁ svajātyavirodhen grahaṇaṁ bhavatītyarthaḥ ..97.. ath yathā dravyaṁ svabhāvasiddhaṁ tathā
182pravacanasār[ bhagavānaśrīkuṁdakuṁd-
apanā -apanā svarūpāstitva bhinna -bhinna hai isaliye svarūpāstitvakī apekṣāse unameṁ anekatva
hai, parantu satpanā (-astitvapanā, ‘hai’ aisā bhāv) jo ki sarva dravyoṁkā sāmānya lakṣaṇ hai aur
jo sarvadravyoṁmeṁ sādr̥śya batalātā hai usakī apekṣāse sarvadravyoṁmeṁ ekatva hai . jab is ekatvako
mukhya karate haiṁ tab anekatva gauṇ ho jātā hai . aur isaprakār jab sāmānya satpaneko mukhyatāse
lakṣameṁ lene par sarva dravyoṁke ekatvakī mukhyatā honese anekatva gauṇ ho jātā hai, tab bhī vah
(samasta dravyoṁkā svarūp -astitva saṁbaṁdhī) anekatva spaṣṭatayā prakāśamān hī rahatā hai . ]
(isaprakār sādr̥śya astitvakā nirūpaṇ huā) ..97..
ab, dravyoṁse dravyāntarakī utpatti honekā aur dravyase sattākā 1arthāntaratva honekā
khaṇḍan karate haiṁ . (arthāt aisā niścit karate haiṁ ki kisī dravyase anya dravyakī utpatti nahīṁ
hotī aur dravyase astitva koī pr̥thak padārtha nahīṁ hai) : —
anvayārtha : — [dravyaṁ ] dravya [svabhāvasiddhaṁ ] svabhāvase siddha aur [sat iti ]
(svabhāvase hī) ‘sat’ hai, aisā [jināḥ ] jinendradevane [tattvataḥ ] yathārthataḥ [samākhyātavantaḥ ]
kahā hai; [tathā ] isaprakār [āgamataḥ ] āgamase [siddhaṁ ] siddha hai; [yaḥ ] jo [na icchati ] ise
nahīṁ mānatā [saḥ ] vah [hi ] vāstavameṁ [parasamayaḥ ] parasamay hai ..98..
1. arthāntaratva = anyapadārthapanā .
dravyo svabhāve siddha ne ‘sat’ — tattvataḥ śrī jino kahe;
e siddha che āgam thakī, māne na te parasamay che . 98.