Pravachansar-Hindi (iso15919 transliteration). Gatha: 99.

< Previous Page   Next Page >


Page 186 of 513
PDF/HTML Page 219 of 546

 

background image
necchati sa khalu parasamay ev draṣṭavyaḥ ..98..
athotpādavyayadhrauvyātmakatve‘pi sad dravyaṁ bhavatīti vibhāvayati
sadavaṭṭhidaṁ sahāve davvaṁ davvassa jo hi pariṇāmo .
atthesu so sahāvo ṭhidisaṁbhavaṇāsasaṁbaddho ..99..
sadavasthitaṁ svabhāve dravyaṁ dravyasya yo hi pariṇāmaḥ .
artheṣu sa svabhāvaḥ sthitisaṁbhavanāśasaṁbaddhaḥ ..99..
ih hi svabhāve nityamavatiṣṭhamānatvātsaditi dravyam . svabhāvastu dravyasya dhrauvyo-
tpādocchedaikyātmakapariṇāmaḥ . yathaiv hi dravyavāstunaḥ sāmastyenaikasyāpi viṣkambhakram-
sati sattaiv dravyaṁ bhavatīti prajñāpayatisadavaṭṭhidaṁ sahāve davvaṁ dravyaṁ muktātmadravyaṁ bhavati . kiṁ kartr̥ .
saditi śuddhacetanānvayarūpamastitvam . kiṁviśiṣṭam . avasthitam . kva . svabhāve . svabhāvaṁ kathayati
davvassa jo hi pariṇāmo tasya paramātmadravyasya saṁbandhī hi sphu ṭaṁ yaḥ pariṇāmaḥ . keṣu viṣayeṣu . atthesu
186pravacanasār[ bhagavānaśrīkuṁdakuṁd-
aisā honese (yah niścit huā ki) dravya svayamev sat hai . jo aisā nahīṁ mānatā vah
(use) vāstavameṁ ‘parasamay’ (mithyādr̥ṣṭi) hī mānanā ..98..
ab, yah batalāte haiṁ ki utpād -vyay -dhrauvyātmak hone par bhī dravya ‘sat’ hai :
anvayārtha :[svabhāve ] svabhāvameṁ [avasthitaṁ ] avasthit (honese) [dravyaṁ ] dravya
[sat ] ‘sat’ hai; [dravyasya ] dravyakā [yaḥ hi ] jo [sthitisaṁbhavanāśasaṁbaddhaḥ ]
utpādavyayadhrauvya sahit [pariṇāmaḥ ] pariṇām hai [saḥ ] vah [artheṣu svabhāvaḥ ] padārthoṁkā
svabhāv hai
..99..
ṭīkā :yahān̐ (viśvameṁ) svabhāvameṁ nitya avasthit honese dravya ‘sat’ hai . svabhāv
dravyakā dhrauvya -utpād -vināśakī ekatāsvarūp pariṇām hai .
jaise 1dravyakā vāstu samagrapane dvārā (akhaṇḍatā dvārā) ek honepar bhī, vistārakramameṁ
1. dravyakā vāstu = dravyakā sva -vistār, dravyakā sva -kṣetra, dravyakā sva -ākār, dravyakā sva -dal .
(vāstu = ghar, nivāsasthān, āśray, bhūmi .)
dravyo svabhāv viṣe avasthit, tethī ‘sat’ sau dravya che ;
utpād -dhrauvya -vināśayut pariṇām dravyasvabhāv che. 99.