Pravachansar-Hindi (iso15919 transliteration). Gatha: 104.

< Previous Page   Next Page >


Page 200 of 513
PDF/HTML Page 233 of 546

 

ath dravyasyotpādavyayadhrauvyāṇyekadravyaparyāyadvāreṇ cintayati
pariṇamadi sayaṁ davvaṁ guṇado ya guṇaṁtaraṁ sadavisiṭṭhaṁ .
tamhā guṇapajjāyā bhaṇiyā puṇ davvamev tti ..104..
pariṇamati svayaṁ dravyaṁ guṇataśca guṇāntaraṁ sadaviśiṣṭam .
tasmādguṇaparyāyā bhaṇitāḥ punaḥ dravyameveti ..104..

ekadravyaparyāyā hi guṇaparyāyāḥ, guṇaparyāyāṇāmekadravyatvāt . ekadravyatvaṁ hi teṣāṁ sahakāraphalavat . yathā kil sahakāraphalaṁ svayamev haritabhāvāt pāṇḍubhāvaṁ pariṇam- tpūrvottarapravr̥ttaharitāpāṇḍubhāvābhyāmanubhūtātmasattākaṁ haritapāṇḍubhāvābhyāṁ samamaviśiṣṭasattāk- vināśo nāsti, tataḥ kāraṇāddravyaparyāyā api dravyalakṣaṇaṁ bhavantītyabhiprāyaḥ ..103.. ath dravyasyotpādavyayadhrauvyāṇi guṇaparyāyamukhyatven pratipādayatipariṇamadi sayaṁ davvaṁ pariṇamati svayaṁ svayamevopādānakāraṇabhūtaṁ jīvadravyaṁ kartr̥ . kaṁ pariṇamati . guṇado ya guṇaṁtaraṁ niruparāgasvasaṁvedanajñān-

ab, dravyake utpād -vyay -dhrauvya ekadravyaparyāy dvārā vicārate haiṁ :

anvayārtha :[sadaviśiṣṭaṁ ] sattāpekṣāse aviśiṣṭarūpase, [dravyaṁ svayaṁ ] dravya svayaṁ hī [guṇataḥ ca guṇāntaraṁ ] guṇase guṇāntararūp [pariṇamate ] pariṇamit hotā hai, arthāt dravya svayaṁ hī ek guṇaparyāyameṁse anya guṇaparyāyarūp pariṇamit hotā hai, aur usakī sattā guṇaparyāyoṁkī sattāke sāth aviśiṣṭaabhinnaek hī rahatī hai), [tasmāt punaḥ ] aur unase [guṇaparyāyāḥ] guṇaparyāyeṁ [dravyam ev iti bhaṇitāḥ ] dravya hī kahī gaī haiṁ ..104..

ṭīkā :guṇaparyāyeṁ ek dravyaparyāyeṁ haiṁ, kyoṁki guṇaparyāyoṁko ek dravyapanā hai, (arthāt guṇaparyāyeṁ ekadravyakī paryāyeṁ haiṁ, kyoṁki ve ek hī dravya haiṁbhinna -bhinna dravya nahīṁ .) unakā ekadravyatva āmraphalakī bhān̐ti hai . jaiseāmraphal svayaṁ hī haritabhāvameṁse pītabhāvarūp pariṇamit hotā huā, pratham aur paścāt pravartamān haritabhāv aur pītabhāvake dvārā apanī sattākā anubhav karatā hai, isaliye haritabhāv aur pītabhāvake sāth 1aviśiṣṭa

sattva svayaṁ darav guṇathī guṇāṁtar pariṇame,
tethī vaḷī dravya ja kahyā che sarvaguṇaparyāyane. 104.

200pravacanasār[ bhagavānaśrīkuṁdakuṁd-

1. aviśiṣṭa sattāvālā = abhinna sattāvālā; ek sattāvālā; (āmakī sattā hare aur pīle bhāvakī sattāse abhinna hai, isaliye ām aur haritabhāv tathā pītabhāv ek hī vastu haiṁ, bhinna nahīṁ .)