Pravachansar-Hindi (iso15919 transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 201 of 513
PDF/HTML Page 234 of 546

 

background image
tayaikamev vastu, na vastvantaraṁ, tathā dravyaṁ svayamev pūrvāvasthāvasthitaguṇāduttarāvasthāvasthit-
guṇaṁ pariṇamatpūrvottarāvasthāvasthitaguṇābhyāṁ tābhyāmanubhūtātmasattākaṁ pūrvottarāvasthāvasthit-
guṇābhyāṁ samamaviśiṣṭasattākatayaikamev dravyaṁ, na dravyāntaram
. yathaiv cotpadyamānaṁ pāṇḍubhāven
vyayamānaṁ haritabhāvenāvatiṣṭhamānaṁ sahakāraphalatvenotpādavyayadhrauvyāṇyekavastuparyāyadvāreṇ
sahakāraphalaṁ, tathaivotpadyamānamuttarāvasthāvasthitaguṇen vyayamānaṁ pūrvāvasthāvasthitaguṇenāvatiṣṭhamānaṁ
dravyatvaguṇenotpādavyayadhrauvyāṇyekadravyaparyāyadvāreṇ dravyaṁ bhavati
..104..
guṇāt kevalajñānotpattibījabhūtātsakāśātsakalavimalakevalajñānaguṇāntaram . kathaṁbhūtaṁ satpariṇamati .
sadavisiṭṭhaṁ svakīyasvarūpatvāccidrūpāstitvādaviśiṣṭamabhinnam . tamhā guṇapajjāyā bhaṇiyā puṇ davvamev tti
tasmāt kāraṇānna kevalaṁ pūrvasūtroditāḥ dravyaparyāyāḥ dravyaṁ bhavanti, guṇarūpaparyāyā guṇaparyāyā bhaṇyante
te‘pi dravyamev bhavanti
. athavā saṁsārijīvadravyaṁ matismr̥tyādivibhāvaguṇaṁ tyaktvā śrutajñānādi-
kahānajainaśāstramālā ]
jñeyatattva -prajñāpan
201
pra. 26
sattāvālā honese ek hī vastu hai, anya vastu nahīṁ; isīprakār dravya svayaṁ hī 1pūrva
avasthāmeṁ avasthit guṇameṁse uttar avasthāmeṁ avasthit guṇarūp pariṇamit hotā huā, pūrva
aur uttar avasthāmeṁ avasthit un guṇoṁke dvārā apanī sattākā anubhav karatā hai,
isaliye pūrva aur uttar avasthāmeṁ avasthit guṇoṁke sāth avaśiṣṭa sattāvālā honese ek
hī dravya hai, dravyāntar nahīṁ
.
(āmake dr̥ṣṭāntakī bhān̐ti, dravya svayaṁ hī guṇakī pūrva paryāyameṁse uttaraparyāyarūp
pariṇamit hotā huā, pūrva aur uttar guṇaparyāyoṁke dvārā apane astitvakā anubhav karatā
hai, isaliye pūrva aur uttar guṇaparyāyoṁke sāth abhinna astitva honese ek hī dravya hai
dravyāntar nahīṁ; arthāt ve ve guṇaparyāyeṁ aur dravya ek hī dravyarūp haiṁ, bhinna -bhinna dravya
nahīṁ haiṁ
.)
aur, jaise pītabhāvase utpanna hotā haritabhāvase naṣṭa hotā aur āmraphalarūpase sthir
rahatā honese āmraphal ek vastukī paryāyoṁ dvārā utpād -vyay -dhrauvya hai, usīprakār uttar
avasthāmeṁ avasthit guṇase utpanna, pūrva avasthāmeṁ avasthit guṇase naṣṭa aur dravyatva guṇase
sthir honese, dravya ekadravyaparyāyake dvārā utpād -vyay -dhrauvya hai
.
bhāvārtha :isase pūrvakī gāthāmeṁ dravyaparyāyake dvārā (anek dravyaparyāyoṁke dvārā)
dravyake utpād -vyay -dhrauvya batāye gaye the . is gāthāmeṁ guṇaparyāyake dvārā (ek-
dravyaparyāyake dvārā) dravyake utpād -vyay -dhrauvya batāye gaye haiṁ ..104..
1. pūrva avasthāmeṁ avāsthit guṇ = pahalekī avasthāmeṁ rahā huā guṇ; guṇakī pūrva paryāy; pūrva guṇaparyāya.