tayaikamev vastu, na vastvantaraṁ, tathā dravyaṁ svayamev pūrvāvasthāvasthitaguṇāduttarāvasthāvasthit- guṇaṁ pariṇamatpūrvottarāvasthāvasthitaguṇābhyāṁ tābhyāmanubhūtātmasattākaṁ pūrvottarāvasthāvasthit- guṇābhyāṁ samamaviśiṣṭasattākatayaikamev dravyaṁ, na dravyāntaram . yathaiv cotpadyamānaṁ pāṇḍubhāven vyayamānaṁ haritabhāvenāvatiṣṭhamānaṁ sahakāraphalatvenotpādavyayadhrauvyāṇyekavastuparyāyadvāreṇ sahakāraphalaṁ, tathaivotpadyamānamuttarāvasthāvasthitaguṇen vyayamānaṁ pūrvāvasthāvasthitaguṇenāvatiṣṭhamānaṁ dravyatvaguṇenotpādavyayadhrauvyāṇyekadravyaparyāyadvāreṇ dravyaṁ bhavati ..104.. guṇāt kevalajñānotpattibījabhūtātsakāśātsakalavimalakevalajñānaguṇāntaram . kathaṁbhūtaṁ satpariṇamati . sadavisiṭṭhaṁ svakīyasvarūpatvāccidrūpāstitvādaviśiṣṭamabhinnam . tamhā guṇapajjāyā bhaṇiyā puṇ davvamev tti tasmāt kāraṇānna kevalaṁ pūrvasūtroditāḥ dravyaparyāyāḥ dravyaṁ bhavanti, guṇarūpaparyāyā guṇaparyāyā bhaṇyante te‘pi dravyamev bhavanti . athavā saṁsārijīvadravyaṁ matismr̥tyādivibhāvaguṇaṁ tyaktvā śrutajñānādi- sattāvālā honese ek hī vastu hai, anya vastu nahīṁ; isīprakār dravya svayaṁ hī 1pūrva avasthāmeṁ avasthit guṇameṁse uttar avasthāmeṁ avasthit guṇarūp pariṇamit hotā huā, pūrva aur uttar avasthāmeṁ avasthit un guṇoṁke dvārā apanī sattākā anubhav karatā hai, isaliye pūrva aur uttar avasthāmeṁ avasthit guṇoṁke sāth avaśiṣṭa sattāvālā honese ek hī dravya hai, dravyāntar nahīṁ .
(āmake dr̥ṣṭāntakī bhān̐ti, dravya svayaṁ hī guṇakī pūrva paryāyameṁse uttaraparyāyarūp pariṇamit hotā huā, pūrva aur uttar guṇaparyāyoṁke dvārā apane astitvakā anubhav karatā hai, isaliye pūrva aur uttar guṇaparyāyoṁke sāth abhinna astitva honese ek hī dravya hai dravyāntar nahīṁ; arthāt ve ve guṇaparyāyeṁ aur dravya ek hī dravyarūp haiṁ, bhinna -bhinna dravya nahīṁ haiṁ .)
aur, jaise pītabhāvase utpanna hotā haritabhāvase naṣṭa hotā aur āmraphalarūpase sthir rahatā honese āmraphal ek vastukī paryāyoṁ dvārā utpād -vyay -dhrauvya hai, usīprakār uttar avasthāmeṁ avasthit guṇase utpanna, pūrva avasthāmeṁ avasthit guṇase naṣṭa aur dravyatva guṇase sthir honese, dravya ekadravyaparyāyake dvārā utpād -vyay -dhrauvya hai .
bhāvārtha : — isase pūrvakī gāthāmeṁ dravyaparyāyake dvārā (anek dravyaparyāyoṁke dvārā) dravyake utpād -vyay -dhrauvya batāye gaye the . is gāthāmeṁ guṇaparyāyake dvārā (ek- dravyaparyāyake dvārā) dravyake utpād -vyay -dhrauvya batāye gaye haiṁ ..104.. pra. 26
1. pūrva avasthāmeṁ avāsthit guṇ = pahalekī avasthāmeṁ rahā huā guṇ; guṇakī pūrva paryāy; pūrva guṇaparyāya.