Pravachansar-Hindi (iso15919 transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 205 of 513
PDF/HTML Page 238 of 546

 

kahānajainaśāstramālā ]
jñeyatattva -prajñāpan
205

evottarīyasya guṇin iti tayorna pradeśavibhāgaḥ, tathā ya ev sattāyā guṇasya pradeśāsta ev dravyasya guṇin iti tayorna pradeśavibhāgaḥ . evamapi tayoranyatvamasti tallakṣaṇasadbhāvāt . atadbhāvo hyanyatvasya lakṣaṇaṁ, tattu sattādravyayorvidyat ev, guṇaguṇinostadbhāvasyābhāvāt, śuklottarīyavadev . tathā hiyathā yaḥ kilaikacakṣurindriyaviṣayamāpadyamānaḥ samastetarendriy- grāmagocaramatikrāntaḥ śuklo guṇo bhavati, na khalu tadakhilendriyagrāmagocarībhūtamuttarīyaṁ bhavati, yacca kilākhilendriyagrāmagocarībhūtamuttarīyaṁ bhavati, na khalu sa ekacakṣurindriyaviṣayamāpadyamānaḥ samastetarendriyagrāmagocaramatikrāntaḥ śuklo guṇo bhavatīti tayostadbhāvasyābhāvaḥ; tathā yā kasmāddhetoḥ . bhinnapradeśābhāvāt . ka yoriv . śuklavastraśuklaguṇayoriv . idi sāsaṇaṁ hi vīrassa iti śāsanamupadeś ājñeti . kasya . vīrasya vīrābhidhānāntimatīrthaṁkaraparamadevasya . aṇṇattaṁ tathāpi pradeśābhede‘pi muktātmadravyaśuddhasattāguṇayoranyatvaṁ bhinnatvaṁ bhavati . kathaṁbhūtam . atabbhāvo atadbhāvarūpaṁ saṁjñālakṣaṇaprayojanādibhedasvabhāvam . yathā pradeśarūpeṇābhedastathā saṁjñādilakṣaṇarūpeṇāpyabhedo bhavatu, ko doṣ iti cet . naivam . ṇa tabbhavaṁ hodi tanmuktātmadravyaṁ śuddhātmasattāguṇen sah pradeśābhede‘pi hī vastrakeguṇīkehaiṁ, isaliye unameṁ pradeśabhed nahīṁ hai; isīprakār jo sattākeguṇakepradeś haiṁ ve hī dravyakeguṇīkehaiṁ, isaliye unameṁ pradeśabhed nahīṁ hai .

aisā hone par bhī unameṁ (-sattā aur dravyameṁ) anyatva hai, kyoṁki (unameṁ) anyatvake lakṣaṇakā sadbhāv hai . 1atadbhāv anyatvakā lakṣaṇ hai . vah to sattā aur dravyake hai hī, kyoṁki guṇ aur guṇīke 2tadbhāvakā abhāv hotā haiśuklatva aur vastrakī bhān̐ti . vah is prakār hai ki :jaise ek cakṣuindriyake viṣayameṁ ānevālā aur anya sab indriyoṁke samūhako gocar na honevālā śuklatva guṇ hai vah samasta indriy samūhako gocar honevālā aisā vastra nahīṁ hai; aur jo samasta indriyasamūhako gocar honevālā vastra hai vah ek cakṣuindriyake viṣayameṁ ānevālā tathā anya samasta indriyoṁke samūhako gocar na honevālā aisā śuklatva guṇ nahīṁ hai, isaliye unake tadbhāvakā abhāv hai; isīprakār, 3kisīke āśray rahanevālī,

1. atadbhāv = (kathaṁcit) usakā na honā; (kathaṁcit) usarūp na honā (kathaṁcit) atadrūpatā . dravya kathaṁcit sattāsvarūpase nahīṁ hai aur sattā kathaṁcit dravyarūpase nahīṁ hai, isaliye unake atadbhāv hai .

2. tadbhāv = usakā honā, usarūp honā, tadrūpatā .

3. sattā dravyake āśrayase rahatī hai, dravyako kisīkā āśray nahīṁ hai . [jaise ghaṛemeṁ ghī rahatā hai, usīprakār dravyameṁ sattā nahīṁ rahatī (kyoṁki ghaṛemeṁ aur ghīmeṁ to pradeśabhed hai) kintu jaise āmameṁ varṇa gaṁdhādi haiṁ
usīprakār dravyameṁ sattā hai
. ]