sparśinyāḥ pratikṣaṇaṁ ten ten svabhāven pariṇamanāt . dravyasvabhāvabhūt ev tāvatpariṇāmaḥ .
sa tvastitvabhūtadravyavr̥ttyātmakatvātsadaviśiṣṭo dravyavidhāyako guṇ eveti sattādravyayo-
rguṇaguṇibhāvaḥ siddhayati ..109..
ath guṇaguṇinornānātvamupahanti —
ṇatthi guṇo tti va koī pajjāo ttīh vā viṇā davvaṁ .
davvattaṁ puṇ bhāvo tamhā davvaṁ sayaṁ sattā ..110..
ca guṇī bhavatīti pratipādayati — jo khalu davvasahāvo pariṇāmo yaḥ khalu sphu ṭaṁ dravyasya svabhāvabhūtaḥ
pariṇāmaḥ pañcendriyaviṣayānubhavarūpamanovyāpārotpannasamastamanoratharūpavikalpajālābhāve sati yaścidā-
nandaikānubhūtirūpaḥ svasthabhāvastasyotpādaḥ, pūrvoktavikalpajālavināśo vyayaḥ, tadubhayādhārabhūtajīvatvaṁ
dhrauvyamityuktalakṣaṇotpādavyayadhrauvyātmakajīvadravyasya svabhāvabhūto yo‘sau pariṇāmaḥ so guṇo sa guṇo
bhavati . sa pariṇāmaḥ kathaṁbhūtaḥ sanguṇo bhavati . sadavisiṭṭho sato‘stitvādaviśiṣṭo‘bhinnastadutpādāditrayaṁ
tiṣṭhatyastitvaṁ caikaṁ tiṣṭhatyastitven sah kathamabhinno bhavatīti cet . ‘‘utpādavyayadhrauvyayuktaṁ sat’’
iti vacanāt . evaṁ sati sattaiv guṇo bhavatītyarthaḥ . iti guṇavyākhyānaṁ gatam . sadavaṭṭhidaṁ sahāve davvaṁ ti
sadavasthitaṁ svabhāve dravyamiti . dravyaṁ paramātmadravyaṁ bhavati . kiṁ kartr̥ . saditi . ken . abhed-
nayen . kathaṁbhūtam . sat avasthitam . kva . utpādavyayadhrauvyātmakasvabhāve . jiṇovadesoyaṁ ayaṁ
jinopadeś iti ‘sadavaṭṭhidaṁ sahāve davvaṁ davvassa jo hu pariṇāmo’ ityādipūrvasūtre yaduktaṁ
tadevedaṁ vyākhyānam, guṇakathanaṁ punaradhikamiti tātparyam . yathedaṁ jīvadravye guṇaguṇinorvyākhyānaṁ
214pravacanasār[ bhagavānaśrīkuṁdakuṁd-
(vah vr̥tti – astitva) pratikṣaṇ us -us svabhāvarūp pariṇamit hotī hai .
(isaprakār) pratham to dravyakā svabhāvabhūt pariṇām hai; aur vah (utpād -vyay-
dhrauvyātmak pariṇām) astitvabhūt aisī dravyakī vr̥ttisvarūp honese, ‘sat’ se aviśiṣṭa,
dravyavidhāyak (-dravyakā racayitā) guṇ hī hai . — isaprakār sattā aur dravyakā guṇaguṇīpanā
siddha hotā hai ..109..
ab guṇ aur guṇīke anekatvakā khaṇḍan karate haiṁ : —
paryāy ke guṇ evuṁ koī na dravya viṇ viśve dīse;
dravyatva che vaḷī bhāv; tethī dravya pote sattva che . 110.