evametadyathoditaprakārasākalyākalaṁk lāṁchanamanādinidhanaṁ satsvabhāve prādurbhāvamāskandati dravyam . sa tu prādurbhāvo dravyasya dravyābhidheyatāyāṁ sadbhāvanibaddha ev syāt; paryāyābhidheyatāyāṁ tvasadbhāvanibaddha ev . tathā hi — yadā dravyamevābhidhīyate na paryāyāstadā prabhavāvasān- varjitābhiryaugapadyapravr̥ttābhirdravyaniṣpādikābhiranvayaśaktibhiḥ prabhavāvasānalāṁchanāḥ kramapravr̥ttāḥ mokṣaparyāyaḥ kevalajñānādirūpo guṇasamūhaśca yen kāraṇen taddvayamapi paramātmadravyaṁ vinā nāsti, na vidyate . kasmāt . pradeśābhedāditi . utpādavyayadhrauvyātmakaśuddhasattārūpaṁ muktātmadravyaṁ bhavati . tasmādabheden sattaiv dravyamityarthaḥ . yathā muktātmadravye guṇaparyāyābhyāṁ sahābhedavyākhyānaṁ kr̥taṁ tathā yathāsaṁbhavaṁ sarvadravyeṣu jñātavyamiti ..110.. evaṁ guṇaguṇivyākhyānarūpeṇ prathamagāthā, dravyasya guṇaparyāyābhyāṁ sah bhedo nāstīti kathanarūpeṇ dvitīyā ceti svatantragāthādvayen ṣaṣṭhasthalaṁ gatam .. ath dravyasya dravyārthikaparyāyārthikanayābhyāṁ sadutpādāsadutpādau darśayati – evaṁvihasabbhāve evaṁvidhasadbhāve sattālakṣaṇamutpādavyayadhrauvyalakṣaṇaṁ guṇaparyāyalakṣaṇaṁ dravyaṁ cetyevaṁvidhapūrvoktasadbhāve sthitaṁ, athavā evaṁvihaṁ sahāve iti pāṭhāntaram . tatraivaṁvidhaṁ pūrvoktalakṣaṇaṁ svakīyasadbhāve sthitam . kim . davvaṁ dravyaṁ kartr̥ . kiṁ
anvayārtha : — [evaṁvidhaṁ dravyaṁ ] aisā (pūrvokta) dravya [svabhāve ] svabhāvameṁ [dravyārthaparyāyārthābhyāṁ ] dravyārthik aur paryāyārthik nayoṁke dvārā [sadasadbhāvanibaddhaṁ prādurbhāvaṁ ] sadbhāvasaṁbaddha aur asadbhāvasaṁbaddha utpādako [sadā labhate ] sadā prāpta karatā hai ..111..
ṭīkā : — isaprakār yathodit (pūrvakathit) sarva prakārase 1akalaṁk lakṣaṇavālā, anādinidhan vah dravya sat -svabhāvameṁ (astitvasvabhāvameṁ) utpādako prāpta hotā hai . dravyakā vah utpād, dravyakī 2abhidheyatāke samay sadbhāvasaṁbaddha hī hai aur paryāyoṁkī abhidheyatāke samay asadbhāvasaṁbaddha hī hai . ise spaṣṭa samajhāte haiṁ : —
jab dravya hī kahā jātā hai — paryāyeṁ nahīṁ, tab utpattivināś rahit, yugapat pravartamān, dravyako utpanna karanevālī 3anvayaśaktiyoṁke dvārā, utpattivināśalakṣaṇavālī, kramaśaḥ pravartamān,
216pravacanasār[ bhagavānaśrīkuṁdakuṁd-
1. akalaṁk = nirdoṣ (yah dravya pūrvakathit sarvaprakār nirdoṣ lakṣaṇavālā hai .)
2. abhidheyatā = kahane yogyapanā; vivakṣā; kathanī .
3. anvayaśakti = anvayarūpaśakti . (anvayaśaktiyān̐ utpatti aur nāśase rahit haiṁ, ek hī sāth pravr̥tta