Pravachansar-Hindi (iso15919 transliteration). Gatha: 120.

< Previous Page   Next Page >


Page 237 of 513
PDF/HTML Page 270 of 546

 

kahānajainaśāstramālā ]
jñeyatattva -prajñāpan
237
saṁbhavātsaṁbhavavilayasvarūpe saṁbhavataḥ; tato devādiparyāye saṁbhavati manuṣyādiparyāye vilīyamāne
cānyaḥ saṁbhavo‘nyo vilay iti kr̥tvā saṁbhavavilayavantau devādimanuṣyādiparyāyau saṁbhāvyete ev
tataḥ pratikṣaṇaṁ paryāyairjīvo‘navasthitaḥ
..119..
ath jīvasyānavasthitatvahetumudyotayati
tamhā du ṇatthi koī sahāvasamavaṭṭhido tti saṁsāre .
saṁsāro puṇ kiriyā saṁsaramāṇassa davvassa ..120..
tasmāttu nāsti kaścit svabhāvasamavasthit iti saṁsāre .
saṁsāraḥ punaḥ kriyā saṁsarato dravyasya ..120..

ghaṭādhārabhūtamr̥ttikādravyavat manuṣyaparyāyadevaparyāyādhārbhūtasaṁsārijīvadravyavadvā . kṣaṇabhaṅgasamudbhave hetuḥ kathyate . saṁbhavavilay tti te ṇāṇā saṁbhavavilayau dvāviti tau nānā bhinnau yataḥ kāraṇāttataḥ paryāyārthikanayen bhaṅgotpādau . tathāhiya ev pūrvoktamokṣaparyāyasyotpādo mokṣamārgaparyāyasya vināś- stāvev bhinnau na ca tadādhārabhūtaparamātmadravyamiti . tato jñāyate dravyārthikanayen nityatve‘pi paryāyarūpeṇ vināśo‘stīti ..119.. ath vinaśvaratve kāraṇamupanyasyati, athavā prathamasthale‘- dhikārasūtreṇ manuṣyādiparyāyāṇāṁ karmajanitatven yadvinaśvaratvaṁ sūcitaṁ tadev gāthātrayeṇ viśeṣeṇ hai’ aisā kahā jāne par, un donoṁke ādhārabhūt dhrauvyakā anyapanā asaṁbhavit honese utpād aur vyayakā svarūp pragaṭ hotā hai; isaliye devādiparyāyake utpanna hone par aur manuṣyādiparyāyake naṣṭa hone par, ‘anya utpād hai aur anya vyay hai’ aisā mānanese (is apekṣāse) utpād aur vyayavālī devādiparyāy aur manuṣyādiparyāy pragaṭ hotī hai (-lakṣameṁ ātī hai ); isaliye jīv pratikṣaṇ paryāyoṁse anavasthit hai ..119.. ab, jīvakī anavasthitatākā hetu pragaṭ karate haiṁ :

anvayārtha :[tasmāt tu ] isaliye [saṁsāre ] saṁsārameṁ [svabhāvasamavasthitaḥ iti ] svabhāvase avasthit aisā [kaścit na asti ] koī nahīṁ hai; (arthāt saṁsārameṁ kisīkā svabhāv keval ekarūp rahanevālā nahīṁ hai ); [saṁsāraḥ punaḥ ] aur saṁsār to [saṁsarataḥ ] saṁsaraṇ karate huye (gol phi rate huye, parivartit hote huye) [dravyasya ] dravyakī [kriyā ] kriyā hai ..120..

tethī svabhāve sthir evuṁ na koī che saṁsāramāṁ; saṁsār to saṁsaraṇ karatā dravya kerī che kriyā. 120.