dharmatvācca tadekadeśasarvalokaniyamo nāsti . kālajīvapudgalānāmityekadravyāpekṣayā ekadeś anekadravyāpekṣayā punaraṁjanacūrṇapūrṇasamudgakanyāyen sarvalok eveti ..136..
svakīyasvakīyasvarūpe tiṣṭhanti tathāpi vyavahāreṇ lokākāśe tiṣṭhantīti . atra yadyapyanantajīv- dravyebhyo‘nantaguṇapudgalāstiṣṭhanti tathāpyekadīpaprakāśe bahudīpaprakāśavadviśiṣṭāvagāhaśaktiyogenā- saṁkhyeyapradeśe‘pi loke‘vasthānaṁ na virudhyate ..136.. ath yadevākāśasya paramāṇuvyāptakṣetraṁ pradeś- lakṣaṇamuktaṁ śeṣadravyapradeśānāṁ tadeveti sūcayati — jadh te ṇabhappadesā yathā te prasiddhāḥ paramāṇu- vyāptakṣetrapramāṇākāśapradeśāḥ tadhappadesā havaṁti sesāṇaṁ tenaivākāśapradeśapramāṇen pradeśā bhavanti . keṣām . śuddhabuddhaikasvabhāvaṁ yatparamātmadravyaṁ tatprabhr̥tiśeṣadravyāṇām . apadeso paramāṇū apradeśo dvitīyādi- pradeśarahito yo‘sau pudgalaparamāṇuḥ teṇ padesubbhavo bhaṇido ten paramāṇunā pradeśasyodbhav niyam nahīṁ hai . (aur) kāl, jīv tathā pudgal ek dravyakī apekṣāse lokake ekadeśameṁ rahate haiṁ aur anek dravyoṁkī apekṣāse aṁjanacūrṇa (kājal) se bharī huī ḍibiyāke nyāyānusār samasta lokameṁ hī haiṁ ..136.. ab, yah kahate haiṁ ki pradeśavattva aur apradeśavattva kis prakārase saṁbhav hai : —
anvayārtha : — [yathā ] jaise [te nabhaḥ pradeśāḥ ] ve ākāśapradeś haiṁ, [tathā ] usīprakār [śeṣāṇāṁ ] śeṣ dravyoṁke [pradeśāḥ bhavanti ] pradeś haiṁ (arthāt jaise – ākāśake pradeś paramāṇurūpī gajase nāpe jāte hai . usīprakār śeṣ dravyoṁke pradeś bhī isīprakār nāpe jāte haiṁ ) . [paramāṇuḥ ] paramāṇu [apradeśaḥ ] apradeśī hai; [ten ] usake dvārā [pradeśodbhavaḥ bhaṇitaḥ ] pradeśodbhav kahā hai ..137..
je rīt ābh -pradeś, te rīt śeṣ dravya -pradeś che; apradeś paramāṇu vaḍe udbhav pradeś taṇo bane. 137.
270pravacanasār[ bhagavānaśrīkuṁdakuṁd-