Pravachansar-Hindi (iso15919 transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 278 of 513
PDF/HTML Page 311 of 546

 

cetkimabhinnāṁśāvibhāgaikadravyatven kiṁ vā bhinnāṁśāvibhāgaikadravyatven . abhinnāṁśā- vibhāgaikadravyatven cet yenāṁśenaikasyā aṁguleḥ kṣetraṁ tenāṁśenetarasyā ityanyatarāṁśābhāvaḥ . evaṁ dvayādyaṁśānāmabhāvādākāśasya paramāṇoriv pradeśamātratvam . bhinnāṁśāvibhāgaikadravyatven cet avibhāgaikadravyasyāṁśakalpanamāyātam . anekaṁ cet kiṁ savibhāgānekadravyatven kiṁ vā‘vibhāgai- kadravyatven . savibhāgānekadravyatven cet ekadravyasyākāśasyānantadravyatvaṁ, avibhāgaikadravyatven cet avibhāgaikadravyasyāṁśakalpanamāyātam ..140.. sarveṣāmaṇūnāṁ cakārātsūkṣmaskandhānāṁ ca sakkadi taṁ dedumavagāsaṁ śaknoti sa ākāśapradeśo dātum- vakāśam . tasyākāśapradeśasya yadītthaṁbhūtamavakāśadānasāmarthyaṁ na bhavati tadānantānanto jīvarāśista- smādapyanantaguṇapudgalarāśiścāsaṁkhyeyapradeśaloke kathamavakāśaṁ labhate . tacca vistareṇ pūrvaṁ bhaṇitamev . ath matamakhaṇḍākāśadravyasya pradeśavibhāgaḥ kathaṁ ghaṭate . parihāramāhcidānandaikasvabhāvanijātma- tattvaparamaikāgryalakṣaṇasamādhisaṁjātanirvikārāhlādaikarūpasukhasudhārasāsvādatr̥ptamuniyugalasyāvasthitakṣetraṁ kimekamanekaṁ vā . yadyekaṁ tarhi dvayorapyekatvaṁ prāpnoti . na ca tathā . bhinnaṁ cettadā akhaṇḍasyā- pyākāśadravyasya pradeśavibhāgo na virudhyat ityarthaḥ ..140.. ath tiryakpracayordhvapracayau ek kṣetra hai yā anek ?’ yadi ek hai to (praśna hotā hai ki :), (1) ākāś abhinna aṁśovālā avibhāg ek dravya hai, isaliye do aṁguliyoṁkā ek kṣetra hai yā (2) bhinna aṁśoṁvālā avibhāg ek dravya hai, isaliye ? (1) yadi ‘ākāś abhinna aṁśavālā avibhāg ek dravya hai isaliye do aṁguliyoṁkā ek kṣetra hai’ aisā kahā jāy to, jo aṁś ek aṁgulikā kṣetra hai vahī aṁś dūsarī aṁgulikā bhī kṣetra hai, isaliye domeṁse ek aṁśakā abhāv ho gayā . is prakār do ityādi (ekase adhik) aṁśoṁkā abhāv honese ākāś paramāṇukī bhān̐ti pradeśamātra siddha huā ! (isaliye yah to ghaṭit nahīṁ hotā); (2) yadi yah kahā jāy ki ‘ākāś bhinna aṁśoṁvālā avibhāg ek dravya hai’ (isaliye do aṁguliyoṁkā ek kṣetra hai) to (yah yogya hī hai, kyoṁki) avibhāg ek dravyameṁ aṁśkalpanā phalit huī .

yadi aisā kahā jāy ki (do aṁguliyoṁke) ‘anek kṣetra haiṁ ’ (arthāt ekase adhik kṣetra haiṁ, ek nahīṁ) to (praśna hotā hai ki), (1) ‘ākāś savibhāg (khaṁḍakhaṁḍarūp) anek dravya hai isaliye do aṁguliyoṁke anek kṣetra haiṁ yā (2) ‘ākāś avibhāg ek dravya’ honepar bhī do aṁguliyoṁke anek (ek se adhik) kṣetra haiṁ ? (1) ‘ākāś savibhāg anek dravya honese do aṁgaliyoṁke anek kṣetra haiṁ’ aisā mānā jāy to, ākāś jo ki ek dravya hai use anantadravyatva ājāyagā’; (isaliye yah to ghaṭit nahīṁ hotā) (2) ‘ākāś avibhāg ek dravya honese do aṁguliyoṁkā anek kṣetra hai’ aisā mānā jāy to (yah yogya hī hai kyoṁki) avibhāg ek dravyameṁ aṁśakalpanā phalit huī ..140..

278pravacanasār[ bhagavānaśrīkuṁdakuṁd-