Pravachansar-Hindi (iso15919 transliteration). Gatha: 166.

< Previous Page   Next Page >


Page 317 of 513
PDF/HTML Page 350 of 546

 

kahānajainaśāstramālā ]
jñeyatattva -prajñāpan
317
ath paramāṇūnāṁ piṇḍatvasya yathoditahetutvamavadhārayati

ṇiddhattaṇeṇ duguṇo caduguṇaṇiddheṇ baṁdhamaṇubhavadi .

lukkheṇ vā tiguṇido aṇu bajjhadi paṁcaguṇajutto ..166..
snigdhatven dviguṇaścaturguṇasnigdhen bandhamanubhavati .
rūkṣeṇ vā triguṇito‘ṇurbadhyate pañcaguṇayuktaḥ ..166..

yathoditahetukamev paramāṇūnāṁ piṇḍatvamavadhāryaṁ, dvicaturguṇayostripaṁcaguṇayośca dvayoḥ snigdhayoḥ dvayo rūkṣayordvayoḥ snigdharūkṣayorvā paramāṇvorbandhasya prasiddheḥ . uktaṁ ca‘‘ṇiddhā ṇiddheṇ bajjhaṁti lukkhā lukakhā ya poggalā . ṇiddhalukkhā ya bajjhaṁti rūvārūvī ya poggalā ..’’ triśaktiyuktarūkṣasya pañcaguṇarūkṣeṇ snigdhen vā viṣamasaṁjñen dviguṇādhikatve sati bandho bhavatīti jñātavyam . ayaṁ tu viśeṣaḥparamānandaikalakṣaṇasvasaṁvedanajñānabalen hīyamānarāgadveṣatve sati pūrvokta- ab aisā niścit karate haiṁ ki paramāṇuoṁke piṇḍapanemeṁ yathokta (uparokta) hetu hai :

anvayārtha :[snigdhatven dviguṇaḥ ] snigdharūpase do aṁśavālā paramāṇu [caturguṇasnigdhen ] cār aṁśavāle snigdha (athavā rūkṣa) paramāṇuke sāth [baṁdhaṁ anubhavati ] baṁdhakā anubhav karatā hai . [vā ] athavā [rūkṣeṇ triguṇitaḥ aṇuḥ ] rūkṣarūpase tīn aṁśavālā paramāṇu [paṁcaguṇayuktaḥ ] pān̐c aṁśavāleke sāth yukta hotā huā [badhyate ] baṁdhatā hai ..166..

ṭīkā :yathokta hetuse hī paramāṇuoṁke piṇḍapanā hotā hai aisā niścit karanā cāhiye; kyoṁki do aur cār guṇavāle tathā tīn aur pān̐c guṇavāle do snigdha paramāṇuoṁke athavā do rūkṣa paramāṇuoṁke athavā do snigdharūkṣa paramāṇuoṁke (ek snigdha aur ek rūkṣa paramāṇuke) baṁdhakī prasiddhi hai . kahā bhī hai ki :

‘‘ṇiddhā ṇiddheṇ bajjhaṁti lukkhā lukkhā ya poggalā .
ṇiddhalukkhā ya bajjhaṁti rūvārūvī ya poggalā ..’’
‘‘ṇiddhassa ṇiddheṇ durāhieṇ lukkhassa lukkheṇ durāhieṇ .
ṇiddhassa lukkheṇ havedi baṁdho jahaṇṇavajje visameṁ same vā ..’’
caturaṁś ko snigdhāṇu sah dvayaṁśamay snigdhāṇuno;
paṁcāṁśī aṇu sah baṁdh thāy trayāṁśamay rūkṣāṇuno. 166.