‘‘ṇiddhassa ṇiddheṇ durāhieṇ lukkhassa lukkheṇ durāhieṇ . ṇiddhassa lukkheṇ havejja baṁdho jahaṇṇavajje visame same vā ..’’ ..166.. jalavālukādr̥ṣṭānten yathā jīvānāṁ bandho na bhavati tathā jaghanyasnigdharūkṣatvaguṇe sati paramāṇūnāṁ ceti . tathā coktam — ‘‘ṇiddhassa ṇiddheṇ durādhigeṇ lukkhassa lukkheṇ durādhigeṇ . ṇiddhassa lukkheṇ havedi baṁdho jaghaṇṇavajje visame same vā’’ ..166.. evaṁ pūrvoktaprakāreṇ snigdharūkṣapariṇat-
[artha : — pudgal 1‘rūpī’ aur ‘arūpī’ hote haiṁ . unameṁse snigdha pudgal snigdhake sāth baṁdhate haiṁ, rūkṣa pudgal rūkṣake sāth baṁdhate haiṁ, snigdha aur rūkṣa bhī baṁdhate haiṁ .
jaghanyake atirikta sam aṁśavālā ho yā viṣam aṁśavālā ho, snigdhakā do adhik aṁśavāle snigdha paramāṇuke sāth, rūkṣakā do adhik aṁśavāle rūkṣa paramāṇuke sāth aur snigdhakā (do adhik aṁśavāle) rūkṣa paramāṇuke sāth baṁdh hotā hai . ]
bhāvārtha : — do aṁśoṁse lekar ananta aṁś snigdhatā yā rūkṣatāvālā paramāṇu usase do adhik aṁś snigdhatā yā rūkṣatāvāle paramāṇuke sāth ban̐dhakar skaṁdh banatā hai . jaise : — ananta aṁśoṁ (avibhāgī praticchedoṁ) tak samajh lenā cāhiye .
mātra ek aṁśavāle paramāṇumeṁ jaghanyabhāvake kāraṇ baṁdhakī yogyatā nahīṁ hai, isaliye ek aṁśavālā snigdha yā rūkṣa paramāṇu tīn aṁśavāle snigdha yā rūkṣa paramāṇuke sāth bhī nahīṁ baṁdhatā .
isaprakār, (ek aṁśavāleke atirikta) do paramāṇuoṁke bīc yadi do aṁśoṁkā antar ho tab hī ve ban̐dhate haiṁ; do se adhik yā kam aṁśoṁkā antar ho to baṁdh nahīṁ hotā . jaise : – pān̐c aṁś snigdhatā yā rūkṣatāvālā paramāṇu sāt aṁśoṁvāle paramāṇuke sāth baṁdhatā hai; parantu pān̐c aṁśoṁvālā paramāṇu āṭh yā chah aṁśoṁvāle (athavā pān̐c aṁśoṁvāle) paramāṇuke sāth nahīṁ baṁdhatā ..166..
318pravacanasār[ bhagavānaśrīkuṁdakuṁd-
2 aṁś snigdhatāvālā paramāṇu 4 aṁś snigdhatāvāle paramāṇuke sāth baṁdhatā hai; 91 aṁś
snigdhatāvālā paramāṇu 93 aṁś rūkṣatāvāle paramāṇuke sāth baṁdhatā hai; 533 aṁś rūkṣatāvālā
paramāṇu 535 aṁś rūkṣatāvāle paramāṇuke sāth baṁdhatā hai; 7006 aṁś rūkṣatāvālā paramāṇu
7008 aṁś snigdhatāvāle paramāṇuke sāth baṁdhatā hai — in udāharaṇoṁke anusār do se lekar
1. kisī ek paramāṇukī apekṣāse visadr̥śajātikā samān aṁśoṁvālā dūsarā paramāṇu ‘rūpī’ kahalātā hai aur śeṣ sab paramāṇu usakī apekṣāse ‘arūpī’ kahalāte haiṁ . jaise — pān̐c aṁś snigdhatāvāle paramāṇuko pān̐c aṁś rūkṣatāvālā dūsarā paramāṇu ‘rūpī’ hai aur śeṣ sab paramāṇu usake liye ‘arūpī’ haiṁ . isakā artha yah huā ki — visadr̥śajātike samān aṁśavāle paramāṇu paraspar ‘rūpī’ haiṁ; aur sadr̥śajātike athavā asamān aṁśavāle paramāṇu paraspar ‘arūpī’ hai .