Pravachansar-Hindi (iso15919 transliteration). Gatha: 181.

< Previous Page   Next Page >


Page 339 of 513
PDF/HTML Page 372 of 546

 

kahānajainaśāstramālā ]
jñeyatattva -prajñāpan
339

dravyabandho‘sti tāvadviśiṣṭapariṇāmāt . viśiṣṭatvaṁ tu pariṇāmasya rāgadveṣamohamay- tven . tacca śubhāśubhatven dvaitānuvarti . tatra mohadveṣamayatvenāśubhatvaṁ, rāgamayatven tu śubhatvaṁ cāśubhatvaṁ ca . viśuddhisaṁkleśāṁgatven rāgasya dvaividhyāt bhavati ..180..

ath viśiṣṭapariṇāmaviśeṣamaviśiṣṭapariṇāmaṁ ca kāraṇe kāryamupacarya kāryatven nirdiśati suhapariṇāmo puṇṇaṁ asuho pāvaṁ ti bhaṇidamaṇṇesu .

pariṇāmo ṇaṇṇagado dukkhakkhayakāraṇaṁ samaye ..181.. dravyabandhasādhakaṁ rāgādyupādhijanitabhedaṁ darśayatipariṇāmādo baṁdho pariṇāmātsakāśādbandho bhavati . sa ca pariṇāmaḥ kiṁviśiṣṭaḥ . pariṇāmo rāgadosamohajudo vītarāgaparamātmano vilakṣaṇatven pariṇāmo rāgadveṣ- mohopādhitrayeṇ saṁyuktaḥ . asuho mohapadoso aśubhau mohapradveṣau . paropādhijanitapariṇāmatrayamadhye moh- pradveṣadvayamaśubham . suho va asuho havadi rāgo śubho‘śubho vā bhavati rāgaḥ . pañcaparameṣṭhayādibhaktirūpaḥ śubharāg ucyate, viṣayakaṣāyarūpaścāśubh iti . ayaṁ pariṇāmaḥ sarvo‘pi sopādhitvāt bandhaheturiti jñātva bandhe śubhāśubhasamastarāgadveṣavināśārthaṁ samastarāgādyupādhirahite sahajānandaikalakṣaṇasukhāmr̥tasvabhāve nijātmadravye bhāvanā kartavyeti tātparyam ..180.. ath dravyarūpapuṇyapāpabandhakāraṇatvācchubhāśubhapariṇāmayoḥ puṇyapāpasaṁjñāṁ śubhāśubharahitaśuddhopayogapariṇāmasya mokṣakāraṇatvaṁ ca kathayatisuhapariṇāmo puṇṇaṁ hai, [rāgaḥ ] rāg [śubhaḥ vā aśubhaḥ ] śubh athavā aśubh [bhavati ] hotā hai ..180..

ṭīkā :pratham to dravyabandha viśiṣṭa pariṇāmase hotā hai . pariṇāmakī viśiṣṭatā rāg dveṣmohamayapaneke kāraṇ hai . vah śubh aur aśubhapaneke kāraṇ dvaitakā anusaraṇ karatā hai . (arthāt do prakārakā hai ); usameṁse 1mohdveṣamayapanese aśubhapanā hotā hai, aur rāgamayapanese śubhapanā tathā aśubhapanā hotā hai kyoṁki 2rāgviśuddhi tathā saṁkleśayukta honese do prakārakā hotā hai ..180..

ab viśiṣṭa pariṇāmake bhedako tathā aviśiṣṭa pariṇāmako, kāraṇameṁ kāryakā upacār karake kāryarūpase batalāte haiṁ :

par māṁhī śubh pariṇām puṇya, aśubh paramāṁ pāp che;
nijadravyagat pariṇām samaye duḥkhakṣayano hetu che. 181
.

1. mohamay pariṇām aur dveṣamay pariṇām aśubh haiṁ .

2. dharmānurāg viśuddhivālā honese dharmānurāgamay pariṇām śubh hai; viṣayānurāg saṁkleśamay honese viṣayānurāgamay pariṇām aśubh haiṁ .