Pravachansar-Hindi (iso15919 transliteration). Gatha: 190.

< Previous Page   Next Page >


Page 351 of 513
PDF/HTML Page 384 of 546

 

kahānajainaśāstramālā ]
jñeyatattva -prajñāpan
351
śuddhatvadyotakatvānniścayanay ev sādhakatamo, na punaraśuddhatvadyotako vyavahāranayaḥ ..189..
athāśuddhanayādaśuddhātmalābh evetyāvedayati

ṇa cayadi jo du mamattiṁ ahaṁ mamedaṁ ti dehadaviṇesu .

so sāmaṇṇaṁ cattā paḍivaṇṇo hodi ummaggaṁ ..190.. jadīṇaṁ jitendriyatven śuddhātmasvarūpe yatnaparāṇāṁ gaṇadharadevādiyatīnām . vavahāro dravyakarmarūpavyahārabandhaḥ aṇṇahā bhaṇido niścayanayāpekṣayānyathā vyavahāranayeneti bhaṇitaḥ . kiṁc rāgādīnevātmā karoti tānev bhuṅkte ceti niścayanayalakṣaṇamidam . ayaṁ tu niścayanayo dravyakarmabandhapratipādakāsadbhūtavyavahār- nayāpekṣayā śuddhadravyanirūpaṇātmako vivakṣitaniścayanayastathaivāśuddhaniścayaśca bhaṇyate . dravyakarmāṇyātmā (nay) haiṁ; kyoṁki śuddharūp aur aśuddharūpdonoṁ prakārase dravyakī pratīti kī jātī hai . kintu yahān̐ niścayanay sādhakatam (utkr̥ṣṭa sādhak) honese grahaṇ kiyā gayā hai; (kyoṁki) sādhyake śuddha honese dravyake śuddhatvakā dyotak (prakāśak) honese niścayanay hī sādhakatam hai, kintu aśuddhatvakā dyotak vyavahāranay sādhakatam nahīṁ hai ..189..

ab aisā kahate haiṁ ki aśuddhanayase aśuddha ātmākī hī prāpti hotī hai : praśna :dravya sāmānyakā ālamban hī upādey hai, phi ra bhī yahān̐ rāgapariṇāmakī grahaṇtyāgarūp paryāyoṁko

svīkār karanevāle niścayanayako upādey kyoṁ kahā hai ?

uttar :‘rāgapariṇāmakā kartā bhī ātmā hī hai aur vītarāg pariṇāmakā bhī; ajñānadaśā bhī ātmā svataṁtratayā

karatā hai aur jñānadaśā bhī’; aise yathārtha jñānake bhītar dravyasāmānyakā jñān garbhitarūpase samā hī jātā
hai . yadi viśeṣakā bhalībhān̐ti yathārtha jñān ho to yah viśeṣoṁko karanevālā sāmānyakā jñān honā hī
cāhiye . dravyasāmānyake jñānake binā paryāyoṁkā yathārtha jñān ho hī nahīṁ sakatā . isalie uparokta
niścayanayameṁ dravyasāmānyakā jñān garbhitarūpase samā hī jātā hai . jo jīv baṁdhamārgarūp paryāyameṁ tathā
mokṣamārgarūp paryāyameṁ ātmā akelā hī hai, isaprakār yathārthatayā (dravyasāmānyakī apekṣā sahit) jānatā
hai, vah jīv paradravyase saṁyukta nahīṁ hotā, aur dravyasāmānyake bhītar paryāyoṁko ḍubākar, suviśuddha hotā
hai
. isaprakār paryāyoṁke yathārtha jñānameṁ dravyasāmānyakā jñān apekṣit honese aur dravyaparyāyoṁke yathārthajñānameṁ
dravyasāmānyakā ālambanarūp abhiprāy apekṣit honese uparokta niścayanayako upādey kahā hai . [viśeṣ
jānaneke liye 126vīṁ gāthākī ṭīkā dekhanī cāhiye . ]
‘huṁ ā ane ā māruṁ’ e mamatā na dehdhane taje,
te choḍī jīv śrāmaṇyane unmārgano āśray kare. 190.

niścayanay upādey hai aur vyavahāranay hey hai .