yadi khalvasambhāvitabhāvan sambhāvitabhāvan cha paryāyajātamapratighavijr̥umbhitākhaṇḍit- pratāpaprabhushaktitayā prasabhenaiv nitāntamākramyākramasamarpitasvarūpasarvasvamātmānan prati niyatan gnānan na karoti, tadā tasya kutastanī divyatā syāt . ataḥ kāṣhṭhāprāptasya parichchhedasya sarva- metadupapannam ..39.. athāsadbhūtaparyāyāṇān vartamānagnānapratyakṣhatvan dr̥uḍhayati — jai pachchakkhamajādan pajjāyan palayidan cha ṇāṇassa ṇa havadi vā yadi pratyakṣho na bhavati . sa kaḥ . ajātaparyāyo bhāviparyāyaḥ . na kevalan bhāviparyāyaḥ pralayitashcha vā . kasya . gnānasya . tan ṇāṇan divvan ti hi ke parūventi tadgnānan divyamiti ke prarūpayanti, na ke‘pīti . tathā hi — yadi vartamānaparyāyavadatītānāgataparyāyan gnānan kartr̥u kramakaraṇavyavadhān- rahitatven sākṣhātpratyakṣhan na karoti, tarhi tat gnānan divyan na bhavati . vastutastu gnānamev na bhavatīti . yathāyan kevalī parakīyadravyaparyāyān yadyapi parichchhittimātreṇ jānāti, tathāpi nishchayanayen sahajānandaikasvabhāve svashuddhātmani tanmayatven parichchhittin karoti, tathā nirmalavivekijano‘pi yadyapi vyavahāreṇ parakīyadravyaguṇaparyāyaparignānan karoti, tathāpi nishchayen nirvikārasvasamvedanaparyāye viṣhayatvātparyāyeṇ parignānan karotīti sūtratātparyam ..39.. athātītānāgatasūkṣhmādipadārthānindriyagnānan
anvayārtha : — [yadi vā ] yadi [ajātaḥ paryāyaḥ ] anutpanna paryāy [cha ] tathā [pralayitaḥ ] naṣhṭa paryāy [gnānasya ] gnānake (kevalagnānake) [pratyakṣhaḥ na bhavati ] pratyakṣha na ho to [tat gnānan ] us gnānako [divyan iti hi ] ‘divya’ [ke prarūpayanti ] kaun prarūpegā ? ..39..
ṭīkā : — jisane astitvakā anubhav nahīn kiyā aur jisane astitvakā anubhav kar liyā hai aisī (anutpanna aur naṣhṭa) paryāyamātrako yadi gnān apanī nirvighna vikasit, akhaṇḍit pratāpayukta prabhushaktike (-mahā sāmarthya ) dvārā balāt atyanta ākramit kare (-prāpta kare), tathā ve paryāyen apane svarūpasarvasvako akramase arpit karen (-ek hī sāth gnānamen gnāt hon ) isaprakār unhen apane prati niyat na kare (-apanemen nishchit na kare, pratyakṣha na jāne), to us gnānakī divyatā kyā hai ? isase (yah kahā gayā hai ki) parākāṣhṭhāko prāpta gnānake liye yah sab yogya hai
bhāvārtha : — ananta mahimāvān kevalagnānakī yah divyatā hai ki vah ananta dravyoṅkī samasta paryāyoṅko (atīt aur anāgat paryāyoṅko bhī) sampūrṇatayā ek hī samay pratyakṣha jānatā hai ..39..