Pravachansar-Hindi (simplified iso15919 transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 76 of 513
PDF/HTML Page 109 of 546

 

samastamahāmohamūrdhābhiṣhiktaskandhāvārasyātyantakṣhaye sambhūtatvānmoharāgadveṣharūpāṇāmuparañjakānām- bhāvāchchaitanyavikārakāraṇatāmanāsādayantī nityamaudayikī kāryabhūtasya bandhasyākāraṇabhūtatayā kāryabhūtasya mokṣhasya kāraṇabhūtatayā cha kṣhāyikyev kathan hi nām nānumanyet . athānumanyet chettarhi karmavipāko‘pi na teṣhān svabhāvavighātāy ..45.. tattvaviparītakarmodayajanitatvātsarvāpyaudayikī bhavati hi sphu ṭam . mohādīhin virahidā nirmoh- shuddhātmatattvaprachchhādakamamakārāhaṅkārotpādanasamarthamohādivirahitatvādyataḥ tamhā sā khāyag tti madā tasmāt sā yadyapyaudayikī tathāpi nirvikārashuddhātmatattvasya vikriyāmakurvatī satī kṣhāyikīti matā . atrāh shiṣhyaḥ ---‘audayikā bhāvāḥ bandhakāraṇam’ ityāgamavachanan tarhi vr̥uthā bhavati . parihāramāh --audayikā bhāvā bandhakāraṇan bhavanti, paran kintu mohodayasahitāḥ . dravyamohodaye‘pi sati yadi shuddhātmabhāvanābalen bhāvamohen na pariṇamati tadā bandho na bhavati . yadi punaḥ karmodayamātreṇ bandho bhavati tarhi sansāriṇān sarvadaiv karmodayasya vidyamānatvāt sarvadaiv bandha ev, na mokṣha ityabhiprāyaḥ ..45.. ath yathārhatān shubhāshubhapariṇāmavikāro nāsti tathaikānten sansāriṇāmapi nāstīti sāṅkhyamatānusārishiṣhyeṇ pūrvapakṣhe (puṇyake) udayake prabhāvase utpanna honeke kāraṇ audayikī hī hai . kintu aisī (puṇyake udayase honevālī) hone par bhī vah sadā audayikī kriyā mahāmoharājākī samasta senāke sarvathā kṣhayase utpanna hotī hai isaliye moharāgadveṣharūpī 1uparañjakoṅkā abhāv honese chaitanyake vikārakā kāraṇ nahīn hotī isaliye kāryabhūt bandhakī akāraṇabhūtatāse aur kāryabhūt mokṣhakī kāraṇabhūtatāse kṣhāyikī hī kyon na mānanī chāhiye ? (avashya mānanī chāhiye) aur jab kṣhāyikī hī māne tab karmavipāk (-karmoday) bhī unake (arahantoṅke) svabhāvavighātakā kāraṇ nahīn hotā (aisai nishchit hotā hai ) .

bhāvārtha :arahantabhagavānake jo divyadhvani, vihār ādi kriyāen̐ hain ve niṣhkriy shuddha ātmatattvake pradeshaparispandamen nimittabhūt pūrvabaddha karmodayase utpanna hotī hain isaliye audayikī hain . ve kriyāen̐ arahantabhagavānake chaitanyavikārarūp bhāvakarma utpanna nahīn karatīn, kyoṅki (unake) nirmoh shuddha ātmatattvake rāgadveṣhamoharūp vikāramen nimittabhūt mohanīyakarmakā kṣhay ho chukā hai . aur ve kriyāen̐ unhen, rāgadveṣhamohakā abhāv ho jānese navīn bandhamen kāraṇarūp nahīn hotīn, parantu ve pūrvakarmoṅke kṣhayamen kāraṇarūp hain kyoṅki jin karmoṅke udayase ve kriyāen̐ hotī hain ve karma apanā ras dekar khir jāte hain . isaprakār mohanīyakarmake kṣhayase utpanna honese aur karmoṅke kṣhayamen kāraṇabhūt honese arahantabhagavānakī vah audayikī kriyā kṣhāyikī kahalātī hai ..45..

76pravachanasār[ bhagavānashrīkundakund-

1. uparañjakon = uparāg -malinatā karanevāle (vikārībhāv) .