athaikamajānan sarvan na jānātīti nishchinoti —
davvan aṇantapajjayamegamaṇantāṇi davvajādāṇi .
ṇa vijāṇadi jadi jugavan kidh so savvāṇi jāṇādi ..49..
dravyamanantaparyāyamekamanantāni dravyajātāni .
na vijānāti yadi yugapat kathan sa sarvāṇi jānāti ..49..
ātmā hi tāvatsvayan gnānamayatve sati gnātr̥utvāt gnānamev . gnānan tu pratyātmavarti
pratibhāsamayan mahāsāmānyam . tattu pratibhāsamayānantavisheṣhavyāpi . te cha sarvadravyaparyāy-
sakalākhaṇḍaikakevalagnānarūpamātmānamapi na jānāti . tat etatsthitan yaḥ sarvan na jānāti sa
ātmānamapi na jānātīti ..48.. athaikamajānan sarvan na jānātīti nishchinoti --davvan dravyan aṇantapajjayan
anantaparyāyan egan ekan aṇantāṇi davvajādīṇi anantāni dravyajātīni jo ṇa vijāṇadi yo na vijānāti
jo ek dravya anantaparyay tem dravya anantane
yugapad na jāṇe jīv, to te kem jāṇe sarvane ? 49.
kahānajainashāstramālā ]
gnānatattva -pragnāpan
83
ab, aisā nishchit karate hain ki ekako na jānanevālā sabako nahīn jānatā : —
anvayārtha : — [yadi ] yadi [anantaparyāyan ] ananta paryāyavāle [ekan dravyan ] ek
dravyako (-ātmadravyako) [anantāni dravyajātāni ] tathā ananta dravyasamūhako [yugapad ] ek
hī sāth [na vijānāti ] nahīn jānatā [saḥ ] to vah puruṣh [sarvāṇi ] sab ko (-ananta
dravyasamūhako) [kathan jānāti ] kaise jān sakegā ? (arthāt jo ātmadravyako nahīn jānatā ho
vah samasta dravyasamūhako nahīn jān sakatā) ..49..
prakārāntarase anvayārtha : — [yadi ] yadi [anantaparyāyan ] ananta paryāyavāle [ekan
dravyan ] ek dravyako (-ātmadravyako) [na vijānāti ] nahīn jānatā [saḥ ] to vah puruṣh
[yugapad ] ek hī sāth [sarvāṇi anantāni dravyajātāni ] sarva ananta dravya -samūhako [kathan
jānāti ] kaise jān sakegā ?
ṭīkā : — pratham to ātmā vāstavamen svayam gnānamay honese gnātr̥utvake kāraṇ gnān
hī hai; aur gnān pratyek ātmāmen vartatā (-rahatā) huā pratibhāsamay mahāsāmānya hai . vah
pratibhāsamay mahāsāmānya pratibhāsamay ananta visheṣhommen vyāpta honevālā hai; aur un visheṣhoṅke
(-bhedoṅke) nimitta sarva dravyaparyāy hain . ab jo puruṣh sarva dravyaparyāy jinake nimitta hain aise