yatkil krameṇaikaikamarthamālambya pravartate gnānan tadekārthālambanādutpannamanyārthālambanāt
pralīyamānan nityamasattathā karmodayādekān vyaktin pratipannan punarvyaktyantaran pratipadyamānan kṣhāyik-
mapyasadanantadravyakṣhetrakālabhāvānākrāntumashaktatvāt sarvagatan na syāt ..50..
ath yaugapadyapravr̥uttyaiv gnānasya sarvagatatvan siddhayatīti vyavatiṣhṭhate —
tikkālaṇichchavisaman sayalan savvatthasambhavan chittan .
jugavan jāṇadi joṇhan aho hi ṇāṇassa māhappan ..51..
traikālyanityaviṣhaman sakalan sarvatrasambhavan chitram .
yugapajjānāti jainamaho hi gnānasya māhātmyam ..51..
athavā svasamvedanagnānenātmā gnāyate, tatashcha bhāvanā kriyate, tayā rāgādivikalparahitasva-
samvedanagnānabhāvanayā kevalagnānan cha jāyate . iti nāsti doṣhaḥ ..49.. ath kramapravr̥uttagnānen sarvagno na
bhavatīti vyavasthāpayati — uppajjadi jadi ṇāṇan utpadyate gnānan yadi chet . kamaso kramashaḥ sakāshāt . kinkin
1. vyakti = pragaṭatā; visheṣh, bhed .
nitye viṣham, vidhavidh, sakal padārthagaṇ sarvatrano,
jinagnān jāṇe yugapade, mahimā aho e gnānano ! .51.
86pravachanasār[ bhagavānashrīkundakund-
ṭīkā : — jo gnān kramashaḥ ek ek padārthakā avalamban lekar pravr̥utti karatā hai
vah (gnān) ek padārthake avalambanase utpanna hokar dūsare padārthake avalambanase naṣhṭa ho jānese
nitya nahīn hotā tathā karmodayake kāraṇ ek 1vyaktiko prāpta karake phi ra anya vyaktiko prāpta
karatā hai isaliye kṣhāyik bhī na hotā huā, vah ananta dravya -kṣhetra -kāl -bhāvako prāpta hone
men (-jānane men ) asamartha honeke kāraṇ sarvagat nahīn hai .
bhāvārtha : — kramashaḥ pravartamān gnān anitya hai, kṣhāyopashamik hai; aisā kramik
gnānavālā puruṣh sarvagna nahīn ho sakatā ..50..
ab aisā nishchit hotā hai ki yugapat pravr̥uttike dvārā hī gnānakā sarvagatatva siddha hotā
hai (arthāt akramase pravartamān gnān hī sarvagat ho sakatā hai ) : —
anvayārtha : — [traikālyanityaviṣhaman ] tīnon kālamen sadā viṣham (asamān jātike),
[sarvatra sambhavan ] sarva kṣhetrake [chitran ] anek prakārake [sakalan ] samasta padārthoṅko [jainan ]
jinadevakā gnān [yugapat jānāti ] ek sāth jānatā hai [aho hi ] aho ! [gnānasya
māhātmyam ] gnānakā māhātmya ! ..51..