kṣhāyikan hi gnānamatishayāspadībhūtaparamamāhātmyam . yattu yugapadev sarvārthānālambya pravartate gnānan taṭṭaṅkotkīrṇanyāyāvasthitasamastavastugneyākāratayādhiropitanityatvan pratipannasamasta- vyaktitvenābhivyaktasvabhāvabhāsikṣhāyikabhāvan traikālyen nityamev viṣhamīkr̥utān sakalāmapi sarvārthasambhūtimanantajātiprāpitavaichitryān parichchhindadakramasamākrāntānantadravyakṣhetrakālabhāvatayā prakaṭīkr̥utādbhutamāhātmyan sarvagatamev syāt ..51.. kr̥utvā . aṭṭhe paḍuchcha gneyārthānāshritya . kasya . ṇāṇissa gnāninaḥ ātmanaḥ . tan ṇev havadi ṇichchan utpattinimittabhūtapadārthavināshe tasyāpi vināsh iti nityan na bhavati . ṇa khāigan gnānāvaraṇīy- karmakṣhayopashamādhīnatvāt kṣhāyikamapi na bhavati . ṇev savvagadan yat ev pūrvoktaprakāreṇ parādhīnatven nityan na bhavati, kṣhayopashamādhīnatven kṣhāyikan cha na bhavati, tat ev yugapatsamastadravyakṣhetrakālabhāvānān parignānasāmarthyābhāvātsarvagatan na bhavati . at etatsthitan yadgnānan krameṇārthān pratītya jāyate ten sarvagno na bhavati iti ..50.. ath yugapatparichchhittirūpagnānenaiv sarvagno bhavatītyāvedayati ---jāṇadi jānāti . kin kartr̥u . joṇhan jainagnānam . katham . jugavan yugapadekasamaye . aho hi ṇāṇassa māhappan aho hi sphu ṭan jainagnānasya māhātmyan pashyatām . kin jānāti . arthamityadhyāhāraḥ . kathambhūtam . tikkālaṇi- chchavisayan trikālaviṣhayan trikālagatan nityan sarvakālam . punarapi kimvishiṣhṭam . sayalan samastam . punarapi kathambhūtam . savvatthasambhavan sarvatra loke sambhavan samutpannan sthitam . punashcha kinrūpam . chittan nānājātibheden vichitramiti . tathā hi --yugapatsakalagrāhakagnānen sarvagno bhavatīti gnātvā kin kartavyam . jyotiṣhka-

ṭīkā : — vāstavamen kṣhāyik gnānakā, sarvotkr̥uṣhṭatākā sthānabhūt param māhātmya hai; aur jo gnān ek sāth hī samasta padārthoṅkā avalamban lekar pravr̥utti karatā hai vah gnān — apanemen samasta vastuoṅke gneyākār 1ṭaṅkotkīrṇa – nyāyase sthit honese jisane nityatva prāpta kiyā hai aur samasta vyaktiko prāpta kar lenese jisane svabhāvaprakāshak kṣhāyikabhāv pragaṭ kiyā hai aisā — trikālamen sadā viṣham rahanevāle (-asamān jātirūpase pariṇamit honevāle) aur ananta prakāroṅke kāraṇ vichitratāko prāpta sampūrṇa sarva padārthoṅke samūhako jānatā huā, akramase ananta dravya -kṣhetra -kāl -bhāvako prāpta honese jisane adbhut māhātmya pragaṭ kiyā hai aisā sarvagat hī hai .

bhāvārtha : — akramase pravartamān gnān ek gneyase dūsareke prati nahīn badalatā isaliye nitya hai, apanī samasta shaktiyoṅke pragaṭ ho jānese kṣhāyik hai, aise akramik gnānavālā puruṣh hī sarvagna ho sakatā hai . sarvagnake is gnānakā koī param adbhut māhātmya hai ..51..

1. ṭaṅkotkīrṇa nyāy = pattharamen ṭāṅkīse utkīrṇa ākr̥utikī bhān̐ti .