Pravachansar-Hindi (simplified iso15919 transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 89 of 513
PDF/HTML Page 122 of 546

 

background image
moharāgadveṣhapariṇatatvāt gneyārthapariṇamanalakṣhaṇayā kriyayā yujyamānaḥ kriyāphalabhūtan bandham-
nubhavati, na tu gnānāditi prathamamevārthapariṇamanakriyāphalatven bandhasya samarthitatvāt, tathā
‘geṇhadi ṇev ṇa muñchadi ṇa paran pariṇamadi kevalī bhagavan . pechchhadi samantado so jāṇadi savvan
ṇiravasesan ..’ ityarthapariṇamanādikriyāṇāmabhāvasya shuddhātmano nirūpitatvāchchārthānapariṇamato‘-
gr̥uhṇatasteṣhvanutpadyamānasya chātmano gnaptikriyāsadbhāve‘pi na khalu kriyāphalabhūto bandhaḥ
siddhayet
..52..
padārthaparichchhittisadbhāve‘pi rāgadveṣhamohābhāvāt kevalinān bandho nāstīti tamevārthan prakārāntareṇ
dr̥uḍhīkurvan gnānaprapañchādhikāramupasanharati ---
ṇa vi pariṇamadi yathā svakīyātmapradeshaiḥ samarasībhāven sah
pariṇamati tathā gneyarūpeṇ na pariṇamati . ṇa geṇhadi yathaiv chānantagnānādichatuṣhṭayarūpamātmarūpamātmarūpatayā
gr̥uhṇāti tathā gneyarūpan na gr̥uhṇāti . uppajjadi ṇev tesu aṭṭhesu yathā cha nirvikāraparamānandaikasukharūpeṇ
svakīyasiddhaparyāyeṇotpadyate tathaiv cha gneyapadārtheṣhu notpadyate . kin kurvannapi . jāṇaṇṇavi te tān
gneyapadārthān svasmāt pr̥uthagrūpeṇ jānannapi . sa kaḥ kartā . ādā muktātmā . abandhago teṇ paṇṇatto tataḥ
kāraṇātkarmaṇāmabandhakaḥ pragnapta iti . tadyathā --rāgādirahitagnānan bandhakāraṇan na bhavatīti gnātvā
shuddhātmopalambhalakṣhaṇamokṣhaviparītasya nārakādiduḥkhakāraṇakarmabandhasya kāraṇānīndriyamanojanitānyekadesh-
1. gnānatattva -pragnāpanakī 32 vīn gāthā .
kahānajainashāstramālā ]
gnānatattva -pragnāpan
89
pra. 12
svarūp kriyāke sāth yukta hotā huā ātmā kriyāphalabhūt bandhakā anubhav karatā hai, kintu
gnānase nahīn’ isaprakār pratham hī arthapariṇamanakriyāke phalarūpase bandhakā samarthan kiyā gayā
hai (arthāt bandha to padārtharūpamen pariṇamanarūp kriyākā phal hai aisā nishchit kiyā gayā hai)
tathā ‘geṇhadi ṇev ṇa muñchadi ṇa paran pariṇamadi kevalī bhagavan
. pechchhadi samantado so jāṇādi
savvan 1ṇiravasesan ..
is gāthā sūtramen shuddhātmāke artha pariṇamanādi kriyāoṅkā abhāv nirūpit kiyā gayā
hai isaliye jo (ātmā) padārtharūpamen pariṇamit nahīn hotā use grahāṇ nahīn karatā aur usarūp
utpanna nahīn hotā us ātmāke gnaptikriyākā sadbhāv hone par bhī vāstavamen kriyāphalabhūt bandha
siddha nahīn hotā
.
bhāvārtha :karmake tīn bhed kiye gaye hainprāpyavikārya aur nirvartya . kevalī-
bhagavānake prāpya karma, vikārya karma aur nirvartya karma gnān hī hai, kyoṅki ve gnānako hī grahaṇ
karate hain, gnānarūp hī pariṇamit hote hain aur gnānarūp hī utpanna hote hain
. is prakār gnān hī
unakā karma aur gnapti hī unakī kriyā hai . aisā honese kevalībhagavānake bandha nahīn hotā,
kyoṅki gnaptikriyā bandhakā kāraṇ nahīn hai kintu gneyārthapariṇamanakriyā arthāt gney padārthoṅke