Pravachansar-Hindi (simplified iso15919 transliteration). Gatha: 57.

< Previous Page   Next Page >


Page 99 of 513
PDF/HTML Page 132 of 546

 

kahānajainashāstramālā ]
gnānatattva -pragnāpan
99
athendriyagnānan na pratyakṣhan bhavatīti nishchinoti

paradavvan te akkhā ṇev sahāvo tti appaṇo bhaṇidā .

uvaladdhan tehi kadhan pachchakkhan appaṇo hodi ..57..
paradravyan tānyakṣhāṇi naiv svabhāv ityātmano bhaṇitāni .
upalabdhan taiḥ kathan pratyakṣhamātmano bhavati ..57..

ātmānamev kevalan prati niyatan kil pratyakṣham . idan tu vyatiriktāstitvayogitayā paradravyatāmupagatairātmanaḥ svabhāvatān manāgapyasanspr̥ushadbhirindriyairupalabhyopajanyamānan na nāmātmanaḥ pratyakṣhan bhavitumarhati ..57.. athendriyagnānan pratyakṣhan na bhavatīti vyavasthāpayatiparadavvan te akkhā tāni prasiddhānyakṣhāṇīndriyāṇi par- dravyan bhavanti . kasya . ātmanaḥ . ṇev sahāvo tti appaṇo bhaṇidā yo‘sau vishuddhagnānadarshanasvabhāv ātmanaḥ sambandhī tatsvabhāvāni nishchayen na bhaṇitānīndriyāṇi . kasmāt . bhinnāstitvaniṣhpannatvāt . uvaladdhan tehi upalabdhan gnātan yatpañchendriyaviṣhayabhūtan vastu tairindriyaiḥ kadhan pachchakkhan appaṇo hodi tadvastu kathan pratyakṣhan bhavatyātmano, na kathamapīti . tathaiv cha nānāmanorathavyāptiviṣhaye pratipādyapratipādakādivikalpa- jālarūpan yanmanastadapīndriyagnānavannishchayen parokṣhan bhavatīti gnātvā kin kartavyam . sakalaikākhaṇḍapratyakṣha-

ab, yah nishchay karate hain ki indriyagnān pratyakṣha nahīn hai :

anvayārtha :[tāni akṣhāṇi ] ve indriyān̐ [paradravyan ] par dravya hain [ātmanaḥ svabhāvaḥ iti ] unhen ātmasvabhāvarūp [na ev bhaṇitāni ] nahīn kahā hai; [taiḥ ] unake dvārā [upalabdhan ] gnāt [ātmanaḥ ] ātmāko [pratyakṣhan ] pratyakṣha [kathan bhavati ] kaise ho sakatā hai ?..57..

ṭīkā :jo keval ātmāke prati hī niyat ho vah (gnān) vāstavamen pratyakṣha hai . yah (indriyagnān) to, jo bhinna astitvavālī honese paradravyatvako prāpta huī hai, aur ātmasvabhāvatvako kiñchitmātra sparsha nahīn karatīn (ātmasvabhāvarūp kiñchitmātra bhī nahīn hain ) aisī indriyoṅke dvārā upalabdhi karake (-aisī indriyoṅke nimittase padārthoṅko jānakar) utpanna hotā hai, isaliye vah (indriyagnān) ātmāke liye pratyakṣha nahīn ho sakatā .

bhāvārtha :jo sīdhā ātmāke dvārā hī jānatā hai vah gnān pratyakṣha hai . indriyagnān

te indriyo paradravya, jīvasvabhāv bhākhī na temane;
tenāthī je upalabdha te pratyakṣha kaī rīt jīvane ?. 57
.