nimittatāmupagatāt svaviṣhayamupagatasyārthasya parichchhedanan tat parataḥ prādurbhavatparokṣhamityā-
lakṣhyate . yatpunarantaḥkaraṇamindriyan paropadeshamupalabdhin sanskāramālokādikan vā samastamapi
paradravyamanapekṣhyātmasvabhāvamevaikan kāraṇatvenopādāy sarvadravyaparyāyajātamekapad evābhivyāpya
pravartamānan parichchhedanan tat kevalādevātmanaḥ sambhūtatvāt pratyakṣhamityālakṣhyate . ih hi
sahajasaukhyasādhanībhūtamidamev mahāpratyakṣhamabhipretamiti ..58..
athaitadev pratyakṣhan pāramārthikasaukhyatvenopakṣhipati —
jādan sayan samantan ṇāṇamaṇantatthavitthaḍan vimalan .
rahiyan tu oggahādihin suhan ti egantiyan bhaṇidan ..59..
kevaleṇ ṇādan havadi hi yadi kevalenāsahāyen gnātan bhavati hi sphu ṭam . ken kartr̥ubhūten . jīveṇ jīven .
tarhi pachchakkhan pratyakṣhan bhavatīti . ato vistaraḥ — indriyamanaḥparopadeshālokādibahiraṅganimittabhūtāttathaiv cha
gnānāvaraṇīyakṣhayopashamajanitārthagrahaṇashaktirūpāyā upalabdherarthāvadhāraṇarūpasanskārāchchāntaraṅgakāraṇabhūtāt-
sakāshādutpadyate yadvignānan tatparādhīnatvātparokṣhamityuchyate . yadi punaḥ pūrvoktasamastaparadravyamanapekṣhya
kevalāchchhuddhabuddhaikasvabhāvātparamātmanaḥ sakāshātsamutpadyate tato‘kṣhanāmānamātmānan pratītyotpadyamānatvā-
tpratyakṣhan bhavatīti sūtrābhiprāyaḥ ..58.. evan heyabhūtendriyagnānakathanamukhyatayā gāthāchatuṣhṭayen tr̥utīyasthalan
gatam . athābhedanayen pañchavisheṣhaṇavishiṣhṭan kevalagnānamev sukhamiti pratipādayati — jādan jātan
kahānajainashāstramālā ]
gnānatattva -pragnāpan
101
jo svaviṣhayabhūt padārthakā gnān, vah parake dvārā 1prādurbhāvako prāpta honese ‘parokṣha’-ke rūpamen
jānā jātā hai, aur antaḥkaraṇ, indriy, paropadesh, upalabdhi sanskār yā prakāshādik — sab
paradravyakī apekṣhā rakhe binā ekamātra ātmasvabhāvako hī kāraṇarūpase grahaṇ karake sarva
dravya -paryāyoṅke samūhamen ek samay hī vyāpta hokar pravartamān gnān vah keval ātmāke dvārā
hī utpanna honese ‘pratyakṣha’ ke rūpamen jānā jātā hai .
yahān̐ (is gāthāmen ) sahaj sukhakā sādhanabhūt aisā yahī mahāpratyakṣha gnān ichchhanīy mānā
gayā hai — upādey mānā gayā hai (aisā āshay samajhanā) ..58..
svayamev jāt, samant, artha anantamān vistr̥ut ne
avagrah -īhādi rahit, nirmal gnān sukh ekānt chhe. 59.
1 prādurbhāvako prāpta = pragaṭ utpanna .