mātram . ghātikarmāṇi hi mahāmohotpādakatvādunmattakavadatasminstadbuddhimādhāy parichchhedyamarthan
pratyātmānan yataḥ pariṇāmayanti, tatastāni tasya pratyarthan pariṇamya pariṇamya shrāmyataḥ
khedanidānatān pratipadyante . tadabhāvātkuto hi nām kevale khedasyodbhedaḥ . yatashcha trisamayā-
vachchhinnasakalapadārthaparichchhedyākāravaishvarūpyaprakāshanāspadībhūtan chitrabhittisthānīyamanantasvarūpan
svayamev pariṇamat kevalamev pariṇāmaḥ, tataḥ kuto‘nyaḥ pariṇāmo yaddvāreṇ khedasyātma-
lābhaḥ . yatashcha samastasvabhāvapratighātābhāvātsamullasitaniraṅku shānantashaktitayā sakalan
traikālikan lokālokākāramabhivyāpya kūṭasthatvenātyantaniṣhpakampan vyavasthitatvādanākulatān
yatkevalamiti gnānan tatsaukhyan bhavati, tasmāt khedo tassa ṇa bhaṇido tasya kevalagnānasya khedo duḥkhan na
bhaṇitam . tadapi kasmāt . jamhā ghādī khayan jādā yasmānmohādighātikarmāṇi kṣhayan gatāni . tarhi
tasyānantapadārthaparichchhittipariṇāmo duḥkhakāraṇan bhaviṣhyati . naivam . pariṇaman cha so chev tasya
kevalagnānasya sambandhī pariṇāmashcha sa ev sukharūp eveti . idānīn vistaraḥ — gnānadarshanāvaraṇodaye sati
yugapadarthān gnātumashakyatvāt kramakaraṇavyavadhānagrahaṇe khedo bhavati, āvaraṇadvayābhāve sati yugapadgrahaṇe
kevalagnānasya khedo nāstīti sukhamev . tathaiv tasya bhagavato jagattrayakālatrayavartisamastapadārtha-
yugapatparichchhittisamarthamakhaṇḍaikarūpan pratyakṣhaparichchhittimayan svarūpan pariṇamatsat kevalagnānamev pariṇāmo, na
1. atatmen tatbuddhi = vastu jisasvarūp nahīn hai us svarūp honekī mānyatā; jaise ki — jaṛamen chetanabuddhi
(arthāt jaṛamen chetanakī mānyatā) duḥkhamen sukhabuddhi vagairah .
2. pratighāt = vighna; rukāvaṭ; hanan; ghāt .
3. kūṭastha = sadā ekarūp rahanevālā; achal (kevalagnān sarvathā apariṇāmī nahīn hai, kintu vah ek gneyase
dūsare gneyake prati nahīn badalatā – sarvathā tīnon kālake samasta gneyākāroṅko jānatā hai, isaliye use kūṭastha
kahā hai)
kahānajainashāstramālā ]
gnānatattva -pragnāpan
105
pra. 14
(1) khedake āyatan (-sthān) ghātikarma hain, keval pariṇāmamātra nahīn . ghātikarma
mahā mohake utpādak honese dhatūrekī bhān̐ti 1atatmen tat buddhi dhāraṇ karavākar ātmāko
gneyapadārthake prati pariṇaman karāte hain; isaliye ve ghātikarma, pratyek padārthake prati pariṇamit ho-
hokar thakanevāle ātmāke liye khedake kāraṇ hote hain . unakā (ghātikarmoṅkā) abhāv honese
kevalagnānamen khed kahān̐se pragaṭ hogā ? (2) aur tīnakālarūp tīn bhed jisamen kiye jāte
hain aise samasta padārthoṅkī gneyākārarūp (vividhatāko prakāshit karanekā sthānabhūt kevalagnān,
chitrit dīvārakī bhān̐ti, svayam) hī anantasvarūp svayamev pariṇamit honese kevalagnān hī
pariṇām hai . isaliye anya pariṇām kahān̐ hain ki jinase khedakī utpatti ho ? (3) aur,
kevalagnān samasta svabhāvapratighātake2 abhāvake kāraṇ niraṅkush ananta shaktike ullasit
honese samasta traikālik lokālokake -ākāramen vyāpta hokar 3kūṭasthatayā atyanta niṣhkamp hai,