saukhyalakṣhaṇ -bhūtāmātmano‘vyatiriktān bibhrāṇan kevalamev saukhyam, tataḥ kutaḥ kevalasukhayorvyatirekaḥ . ataḥ sarvathā kevalan sukhamaikāntikamanumodanīyam ..60.. cha kevalagnānādbhinnapariṇāmo‘sti yen khedo bhaviṣhyati . athavā pariṇāmaviṣhaye dvitīyavyākhyānan kriyate ---yugapadanantapadārthaparichchhittipariṇāme‘pi vīryāntarāyaniravasheṣhakṣhayādanantavīryatvāt khedakāraṇan nāsti, tathaiv cha shuddhātmasarvapradesheṣhu samarasībhāven pariṇamamānānān sahajashuddhānandaikalakṣhaṇasukh- rasāsvādapariṇatirūpāmātmanaḥ sakāshādabhinnāmanākulatān prati khedo nāsti . sañgnālakṣhaṇaprayojanādi- bhede‘pi nishchayenābhedarūpeṇ pariṇamamānan kevalagnānamev sukhan bhaṇyate . tataḥ sthitametatkevalagnānādbhinnan sukhan nāsti . tat ev kevalagnāne khedo na sambhavatīti ..60.. ath punarapi kevalagnānasya sukhasvarūpatān prakārāntareṇ dr̥uḍhayati — ṇāṇan atthantagayan gnānan kevalagnānamarthāntagatan gneyāntaprāptan . loyāloesu vitthaḍā isaliye ātmāse abhinna aisā sukh -lakṣhaṇabhūt anākulatāko dhāraṇ karatā huā kevalagnān hī sukh hai, isaliye kevalagnān aur sukhakā vyatirek kahān̐ hai ?
isase, yah sarvathā anumodan karane yogya hai (-ānandase sammat karane yogya hai) ki ‘kevalagnān aikāntik sukh hai’ .
bhāvārtha : — kevalagnānamen bhī pariṇām hote rahanese vahān̐ bhī thakān lagegī aur isaliye duḥkh hogā ataḥ kevalagnān aikāntik sukh kaise ho sakatā hai? aisī shaṅkākā samādhān yahān̐ kiyā gayā hai : —
(1) pariṇām mātra thakāvaṭ yā duḥkhakā kāraṇ nahīn hai, kintu ghātikarmoṅke nimittase honevālā paronmukh pariṇām thakāvaṭ yā duḥkhakā kāraṇ hai, kevalagnānamen ghātikarma avidyamān honese vahān̐ thakāvaṭ yā duḥkh nahīn hai . (2) kevalagnān svayam hī pariṇamanashīl hai; pariṇaman kevalagnānakā svarūp hī hai upādhi nahīn . yadi pariṇāmakā nāsh ho jāye to kevalagnānakā hī
dvārā khed nahīn ho sakatā — nahīn hotā . (3) kevalagnān samasta traikālik lokālokako ākārako (-samasta padārthoṅke traikālik gneyākārasamūhako) sarvadā aḍolarūpase jānatā huā atyanta niṣhkamp -sthir -akṣhubdha -anākul hai; aur anākul honese sukhī hai — sukhasvarūp – hai, kyoṅki anākulatā sukhakā hī lakṣhaṇ hai . isaprakār kevalagnān aur akṣhubdhatā – anākulatā bhinna nahīn honese kevalagnān aur sukh bhinna nahīn hain .
isaprakār (1) ghātikarmoṅke abhāvake kāraṇ, (2) pariṇaman koī upādhi na honese aur (3) kevalagnān niṣhkamp -sthir -anākul honese kevalagnān sukhasvarūp hī hai ..60..
106pravachanasār[ bhagavānashrīkundakund-