yadi shubhopayogajanyasamudīrṇapuṇyasampadastridashādayo‘shubhopayogajanyaparyāgatapātakāpado
vā nārakādayashcha, ubhaye‘pi svābhāvikasukhābhāvādavisheṣheṇ pañchendriyātmakasharīrapratyayan duḥkh-
mevānubhavanti, tataḥ paramārthataḥ shubhāshubhopayogayoḥ pr̥uthaktvavyavasthā nāvatiṣhṭhate ..72..
ath shubhopayogajanyan phalavatpuṇyan visheṣheṇ dūṣhaṇārthamabhyupagamyotthāpayati —
kulisāuhachakkadharā suhovaogappagehin bhogehin .
dehādīṇan viddhin karenti suhidā ivābhiradā ..73..
hastinā hanyamāne sati viṣhayasukhasthānīyamadhubindususvāden yathā sukhan manyate, tathā sansārasukham .
pūrvoktamokṣhasukhan tu tadviparītamiti tātparyam ..71.. ath pūrvoktaprakāreṇ shubhopayogasādhyasyendriy-
sukhasya nishchayen duḥkhatvan gnātvā tatsādhakashubhopayogasyāpyashubhopayogen sah samānatvan
vyavasthāpayati — ṇaraṇārayatiriyasurā bhajanti jadi dehasambhavan dukkhan sahajātīndriyāmūrtasadānandaikalakṣhaṇan
vāstavasukhamalabhamānāḥ santo naranārakatiryaksurā yadi chedavisheṣheṇ pūrvoktaparamārthasukhādvilakṣhaṇan
pañchendriyātmakasharīrotpannan nishchayanayen duḥkhamev bhajante sevante, kih so suho va asuho uvaogo havadi
124pravachanasār[ bhagavānashrīkundakund-
ṭīkā : — yadi shubhopayogajanya udayagat puṇyakī sampattivāle devādik (arthāt
shubhopayogajanya puṇyake udayase prāpta honevālī r̥uddhivāle dev ityādi) aur ashubhopayogajanya
udayagat pāpakī āpadāvāle nārakādik — yah donon svābhāvik sukhake abhāvake kāraṇ
avisheṣharūpase (-binā antarake) pañchendriyātmak sharīr sambandhī duḥkhakā hī anubhav karate hain,
tab phi ra paramārthase shubh aur ashubh upayogakī pr̥uthaktvavyavasthā nahīn rahatī .
bhāvārtha : — shubhopayogajanya puṇyake phalarūpamen devādikakī sampadāyen milatī hain aur
ashubhopayogajanya pāpake phalarūpamen nārakādik kī āpadāyen milatī hain . kintu ve devādik
tathā nārakādik donon paramārthase duḥkhī hī hain . isaprakār donoṅkā phal samān honese shubhopayog
aur ashubhopayog donon paramārthase samān hī hain arthāt upayogamen — ashuddhopayogamen — shubh aur
ashubh nāmak bhed paramārthase ghaṭit nahīn hote ..72..
(jaise indriyasukhako duḥkharūp aur shubhopayogako ashubhopayogake samān batāyā hai
isīprakār) ab, shubhopayogajanya phalavālā jo puṇya hai use visheṣhataḥ dūṣhaṇ deneke liye
(arthāt usamen doṣh dikhāneke liye) us puṇyako (-usake astitvako) svīkār karake
usakī (puṇyakī) bātakā khaṇḍan karate hain : —
chakrī ane devendra shubh -upayogamūlak bhogathī
puṣhṭi kare dehādinī, sukhī sam dīse abhirat rahī. 73.