tr̥uṣhṇābhirduḥkhabījatayā‘tyantaduḥkhitāḥ santo mr̥ugatr̥uṣhṇābhya ivāmbhānsi viṣhayebhyaḥ saukhyānya-
bhilaṣhanti . tadduḥkhasantāpavegamasahamānā anubhavanti cha viṣhayān, jalāyukā iv, tāvadyāvat
kṣhayan yānti . yathā hi jalāyukāstr̥uṣhṇābījen vijayamānen duḥkhāṅku reṇ kramataḥ samākramyamāṇā
duṣhṭakīlālamabhilaṣhantyastadevānubhavantyashchāpralayāt klishyante, evamamī api puṇyashālinaḥ
pāpashālin iv tr̥uṣhṇābījen vijayamānen duḥkhāṅku reṇ kramataḥ samākramyamāṇā viṣhayān-
bhilaṣhantastānevānubhavantashchāpralayāt klishyante . ataḥ puṇyāni sukhābhāsasya duḥkhasyaiv
sādhanāni syuḥ ..75..
sukhādvilakṣhaṇāni viṣhayasukhāni ichchhanti . na kevalamichchhanti, na kevalamichchhanti, aṇubhavanti ya anubhavanti cha . kimparyantam .
āmaraṇan maraṇaparyantam . kathambhūtāḥ . dukkhasantattā duḥkhasantaptā iti . ayamatrārthaḥ — yathā tr̥uṣhṇodrekeṇ
1. jaise mr̥ugajalamense jal nahīn milatā vaise hī indriyaviṣhayommense sukh prāpta nahīn hotā .
2. duḥkhasantāp = duḥkhadāh; duḥkhakī jalan – pīṛā .
128pravachanasār[ bhagavānashrīkundakund-
honese puṇyajanit tr̥uṣhṇāoṅke dvārā bhī atyanta duḥkhī hote hue 1mr̥ugatr̥uṣhṇāmense jalakī bhān̐ti
viṣhayommense sukh chāhate hain aur us 2duḥkhasantāpake vegako sahan na kar sakanese viṣhayoṅko tab
-tak bhogate hain, jab tak ki vināshako [-maraṇako ] prāpta nahīn hote . jaise joṅk (goñch)
tr̥uṣhṇā jisakā bīj hai aise vijayako prāpta hotī huī duḥkhāṅkurase kramashaḥ ākrānta honese dūṣhit
rakta ko chāhatī hai aur usīko bhogatī huī maraṇaparyanta kleshako pātī hai, usīprakār yah
puṇyashālī jīv bhī, pāpashālī jīvoṅkī bhān̐ti, tr̥uṣhṇā jisakā bīj hai aise vijay prāpta
duḥkhāṅkuroṅke dvārā kramashaḥ ākrānt honese, viṣhayoṅko chāhate hue aur unhīṅko bhogate hue
vināshaparyant (-maraṇaparyanta) klesh pāte hain .
isase puṇya sukhābhās aise duḥkhakā hī sādhan hai .
bhāvārtha : — jinhen samastavikalpajāl rahit paramasamādhise utpanna sukhāmr̥utarūp sarva
ātmapradeshommen paramaāhlādabhūt svarūpatr̥upti nahīn vartatī aise samasta sansārī jīvoṅke nirantar
viṣhayatr̥uṣhṇā vyakta yā avyaktarūpase avashya vartatī hai . ve tr̥uṣhṇārūpī bīj kramashaḥ aṅkurarūp
hokar duḥkhavr̥ukṣharūpase vr̥uddhiko prāpta hokar, isaprakār duḥkhadāhakā veg asahya hone par, ve jīv
viṣhayommen pravr̥utta hote hain . isaliye jinakī viṣhayommen pravr̥utti dekhī jātī hai aise devon takake samasta
sansārī jīv duḥkhī hī hain .
isaprakār duḥkhabhāv hī puṇyoṅkā — puṇyajanit sāmagrīkā — ālamban karatā hai
isaliye puṇya sukhābhās aise duḥkhakā hī avalamban – sādhan hai ..75..