athāniṣhṭakāryakāraṇatvamabhidhāy tribhūmikasyāpi mohasya kṣhayamāsūtrayati —
moheṇ va rāgeṇ va doseṇ va pariṇadassa jīvassa .
jāyadi viviho bandho tamhā te saṅkhavaidavvā ..84..
mohen vā rāgeṇ vā dveṣheṇ vā pariṇatasya jīvasya .
jāyate vividho bandhastasmātte saṅkṣhapayitavyāḥ ..84..
evamasya tattvāpratipattinimīlitasya, mohen vā rāgeṇ vā dveṣheṇ vā pariṇatasya,
tr̥uṇapaṭalāvachchhannagartasaṅgatasya kareṇukuṭṭanīgātrāsaktasya pratidviradadarshanoddhatapravidhāvitasya cha
sindhurasyev, bhavati nām nānāvidho bandhaḥ . tato‘mī aniṣhṭakāryakāriṇo mumukṣhuṇā
moharāgadveṣhāḥ samyagnirmūlakāṣhan kaṣhitvā kṣhapaṇīyāḥ ..84..
144pravachanasār[ bhagavānashrīkundakund-
ab, tīnon prakārake mohako aniṣhṭa kāryakā kāraṇ kahakar usakā (-tīn prakārake
mohakā) kṣhay karaneko sūtra dvārā kahate hain : —
anvayārtha : — [mohen vā ] moharūp [rāgeṇ vā ] rāgarūp [dveṣheṇ vā ] athavā
dveṣharūp [pariṇatasya jīvasya] pariṇamit jīvake [vividhaḥ bandhaḥ ] vividh bandh [jāyate ] hotā
hai; [tasmāt ] isaliye [te ] ve (moh -rāg -dveṣh) [saṅkṣhapayitavyāḥ ] sampūrṇatayā kṣhay karane
yogya hain ..84..
ṭīkā : — isaprakār tattva -apratipatti (-vastusvarūpake agnān) se band hue, moh-
rūp -rāgarūp yā dveṣharūp pariṇamit hote hue is jīvako — ghāsake ḍherase ḍhan̐ke hue khekā saṅg
karanevāle hāthīkī bhān̐ti, hathinīrūpī kuṭṭanīke sharīramen āsakta hāthīkī bhān̐ti aur virodhī
hāthīko dekhakar, uttejit hokar (usakī or) dauṛate hue hāthīkī bhān̐ti — vividh prakārakā
bandh hotā hai; isaliye mumukṣhu jīvako aniṣhṭa kārya karanevāle is moh, rāg aur dveṣhakā yathāvat
moheṇ va rāgeṇ va doseṇ va pariṇadassa jīvassa moharāgadveṣhapariṇatasya mohādirahitaparamātmasvarūp-
pariṇatichyutasya bahirmukhajīvasya jāyadi viviho bandho shuddhopayogalakṣhaṇo bhāvamokṣhastadbalen jīv-
pradeshakarmapradeshānāmatyantavishleṣho dravyamokṣhaḥ, itthambhūtadravyabhāvamokṣhādvilakṣhaṇaḥ sarvaprakāropādeyabhūtasvā-
bhāvikasukhaviparītasya nārakādiduḥkhasya kāraṇabhūto vividhabandho jāyate . tamhā te saṅkhavaidavvā yato
re ! moharūp vā rāgarūp vā dveṣhapariṇat jīvane
vidhavidh thāye bandh, tethī sarva te kṣhayayogya chhe . 84.