Pravachansar-Hindi (simplified iso15919 transliteration). Gatha: 86.

< Previous Page   Next Page >


Page 146 of 513
PDF/HTML Page 179 of 546

 

arthānāmayāthātathyapratipattyā tiryagmanuṣhyeṣhu prekṣhārheṣhvapi kāruṇyabuddhayā cha mohamabhīṣhṭa- viṣhayaprasaṅgen rāgamanabhīṣhṭaviṣhayāprītyā dveṣhamiti tribhiliṅgairadhigamya jhagiti sambhavannāpi tribhūmiko‘pi moho nihantavyaḥ ..85..

ath mohakṣhapaṇopāyāntaramālochayati

jiṇasatthādo aṭṭhe pachchakkhādīhin bujjhado ṇiyamā .
khīyadi mohovachayo tamhā satthan samadhidavvan ..86..

yathāsambhavan ta ev vināshayitavyā ityupadishatiaṭṭhe ajadhāgahaṇan shuddhātmādipadārthe yathāsvarūpasthite‘pi viparītābhinivesharūpeṇāyathāgrahaṇan karuṇābhāvo ya shuddhātmopalabdhilakṣhaṇaparamopekṣhāsanyamādviparītaḥ karuṇā- bhāvo dayāpariṇāmashcha athavā vyavahāreṇ karuṇāyā abhāvaḥ . keṣhu viṣhayeṣhu . maṇuvatiriesu manuṣhya- tiryagjīveṣhu iti darshanamohachihnam . visaesu ya ppasaṅgo nirviṣhayasukhāsvādarahitabahirātmajīvānān manognāmanognaviṣhayeṣhu cha yo‘sau prakarṣheṇ saṅgaḥ sansargastan dr̥uṣhṭvā prītyaprītiliṅgābhyān chāritramohasañgnau

ṭīkā :1padārthoṅkī ayathātathyarūp pratipattike dvārā aur tiryañch -manuṣhya 2prekṣhāyogya hone par bhī unake prati karuṇābuddhise mohako (jānakar), iṣhṭa viṣhayoṅkī āsaktise rāgako aur aniṣhṭa viṣhayoṅkī aprītise dveṣhako (jānakar) isaprakār tīn liṅgoṅke dvārā (tīn prakārake mohako) pahichānakar tatkāl hī utpanna hote hī tīno prakārakā moh naṣhṭa kar dene yogya hai .

bhāvārtha :mohake tīn bhed haindarshanamoh, rāg aur dveṣh . padārthoṅke svarūpase viparīt mānyatā tathā tiryañchon aur manuṣhyoṅke prati tanmayatāse karuṇābhāv ve darshanamohake chihna hain, iṣhṭa viṣhayommen prīti rāgakā chihna hai aur aniṣhṭa viṣhayommen aprīti dveṣhakā chihna hai . in chihna onse tīnon prakārake mohako pahichānakar mumukṣhuoṅko use tatkāl hī naṣhṭa kar denā chāhiye ..85..

ab mohakṣhay karanekā upāyāntar (-dūsarā upāy) vichārate hain :

shāstro vaḍe pratyakṣhaādithī jāṇato je artha ne, tasu moh pāme nāsh nishchay; shāstra samadhyayanīy chhe. 86.

146pravachanasār[ bhagavānashrīkundakund-

1. padārthoṅkī ayathātathyarūp pratipatti = padārtha jaise nahīn hai unhen vaisā samajhanā arthāt unhen anyathā svarūpase aṅgīkār karanā .

2. prekṣhāyogya = mātra prekṣhakabhāvase -dr̥uṣhṭāgnātārūpase -madhyasthabhāvase dekhane yogya .