pr̥uthaktvavr̥uttasvalakṣhaṇairdravyamanyadapahāy tasminnev cha vartamānaiḥ sakalatrikālakalitadhrauvyan
dravyamākāshan dharmamadharman kālan pudgalamātmāntaran cha nishchinomi . tato nāhamākāshan na dharmo nādharmo
na cha kālo na pudgalo nātmāntaran cha bhavāmi; yato‘mīṣhvekāpavarakaprabodhitānek-
dīpaprakāsheṣhviv sambhūyāvasthiteṣhvapi machchaitanyan svarūpādaprachyutamev mān pr̥uthagavagamayati . evamasya
nishchitasvaparavivekasyātmano na khalu vikārakāriṇo mohāṅku rasya prādurbhūtiḥ syāt ..90..
appaṇo ātman iti . tathāhi — yadidan mam chaitanyan svaparaprakāshakan tenāhan kartā vishuddhagnānadarshan-
svabhāvan svakīyamātmānan jānāmi, paran cha pudgalādipañchadravyarūpan sheṣhajīvāntaran cha pararūpeṇ jānāmi,
tataḥ kāraṇādekāpavarak prabodhitānekapradīpaprakāsheṣhviv sambhūyāvasthiteṣhvapi sarvadravyeṣhu mam sahajashuddha-
chidānandaikasvabhāvasya kenāpi sah moho nāstītyabhiprāyaḥ ..90.. evan svaparaparignānaviṣhaye mūḍhatva-
nirāsārthan gāthādvayen chaturthagnānakaṇḍikā gatā . iti pañchavinshatigāthābhirgnānakaṇḍikāchatuṣhṭayābhidhāno
dvitīyo‘dhikāraḥ samāptaḥ . ath nirdoṣhiparamātmapraṇītapadārthashraddhānamantareṇ shramaṇo na bhavati,
kahānajainashāstramālā ]
gnānatattva -pragnāpan
155
vartate hain unake dvārā — ākāsh, dharma, adharma, kāl, pudgal aur anya ātmāko sakal
trikālamen dhruvatva dhārak dravyake rūpamen nishchit karatā hūn̐ (jaise chaitanya lakṣhaṇake dvārā ātmāko
dhruv dravyake rūpamen jānā, usīprakār avagāhahetutva, gatihetutva ityādi lakṣhaṇonse – jo ki sva-
lakṣhyabhūt dravyake atirikta anya dravyommen nahīn pāye jāte unake dvārā — ākāsh dharmāstikāy
ityādiko bhinna -bhinna dhruv dravyoṅke rūpamen jānatā hūn̐) isaliye main ākāsh nahīn hūn̐, main dharma
nahīn hūn̐, adharma nahīn hūn̐, kāl nahīn hūn̐, pudgal nahīn hūn̐, aur ātmāntar nahīn hūn̐; kyoṅki —
makānake 1ek kamaremen jalāye gaye anek dīpakoṅke prakāshoṅkī bhān̐ti yah dravya ikaṭṭhe hokar
rahate hue bhī merā chaitanya nijasvarūpase achyut hī rahatā huā mujhe pr̥uthak batalātā hai .
isaprakār jisane sva -parakā vivek nishchit kiyā hai aise is ātmāko vikārakārī
mohāṅkurakā prādurbhāv nahīn hotā .
bhāvārtha : — sva -parake vivekase mohakā nāsh kiyā jā sakatā hai . vah sva-
parakā vivek, jināgamake dvārā sva -parake lakṣhaṇoṅko yathārthatayā jānakar kiyā jā
sakatā hai ..90..
1. jaise kisī ek kamaremen anek dīpak jalāye jāyen to sthūladr̥uṣhṭise dekhane par unakā prakāsh ek dūsaremen
milā huā mālūm hotā hai, kintu sūkṣhmadr̥uṣhṭise vichārapūrvak dekhane par ve sab prakāsh bhinna -bhinna hī hain;
(kyoṅki unamense ek dīpak bujh jāne par usī dīpakakā prakāsh naṣhṭa hotā hai; anya dīpakoṅke prakāsh
naṣhṭa nahīn hote) usīprakār jīvādik anek dravya ek hī kṣhetramen rahate hain phi ra bhī sūkṣhmadr̥uṣhṭise dekhane par
ve sab bhinna -bhinna hī hain, ekamek nahīn hote .