Pravachansar-Hindi (simplified iso15919 transliteration). Gney Tattva pragnyapan Dravya samanya adhikar Gatha: 93.

< Previous Page   Next Page >


Page 162 of 513
PDF/HTML Page 195 of 546

 

background image
2
gneyatattva -pragnāpan
ath gneyatattvapragnāpanam . tatra padārthasya samyagdravyaguṇaparyāyasvarūpamupavarṇayati
attho khalu davvamao davvāṇi guṇappagāṇi bhaṇidāṇi .
tehin puṇo pajjāyā pajjayamūḍhā hi parasamayā ..93..
arthaḥ khalu dravyamayo dravyāṇi guṇātmakāni bhaṇitāni .
taistu punaḥ paryāyāḥ paryayamūḍhā hi parasamayāḥ ..93..
ih kil yaḥ kashchanāpi parichchhidyamānaḥ padārthaḥ sa sarva ev vistārāyatasāmānya-
itaḥ ūrddhvan ‘sattāsambaddhede’ ityādigāthāsūtreṇ pūrvan saṅkṣhepeṇ yadvayākhyātan samyagdarshanan
tasyedānīn viṣhayabhūtapadārthavyākhyānadvāreṇ trayodashādhikashatapramitagāthāparyantan vistaravyākhyānan karoti .
athavā dvitīyapātanikāpūrvan yadvayākhyātan gnānan tasya gneyabhūtapadārthān kathayati . tatra trayodashādhik -
shatagāthāsu madhye prathamatastāvat ‘tamhā tassa ṇamāin’ imān gāthāmādin kr̥utvā pāṭhakrameṇ pañchatrinshad-
gāthāparyantan sāmānyagneyavyākhyānan, tadanantaran ‘davvan jīvamajīvan’ ityādyekonavinshatigāthāparyantan

visheṣhagneyavyākhyānan, athānantaran ‘sapadesehin samaggo logo’ ityādigāthāṣhṭakaparyantan sāmānyabhedabhāvanā,
162
ab, gneyatattvakā pragnāpan karate hain arthāt gneyatattva batalāte hain . usamen (pratham)
padārthakā samyak (yathārtha) dravyaguṇaparyāyasvarūp varṇan karate hain :
anvayārtha :[arthaḥ khalu ] padārtha [dravyamayaḥ ] dravyasvarūp hai; [dravyāṇi ] dravya
[guṇātmakāni ] guṇātmak [bhaṇitāni ] kahe gaye hain; [taiḥ tu punaḥ ] aur dravya tathā guṇonse
[paryāyāḥ ] paryāyen hotī hain
. [paryayamūḍhā hi ] paryāyamūrḥ jīv [parasamayāḥ ] parasamay (arthāt
mithyādr̥uṣhṭi) hain ..93..
ṭīkā :is vishvamen jo koī jānanemen ānevālā padārtha hai vah samasta hī
chhe artha dravyasvarūp, guṇ -ātmak kahyān chhe dravyane,
vaḷī dravya -guṇathī paryayo; paryāyamūḍh parasamay chhe. 93
.