Pravachansar-Hindi (simplified iso15919 transliteration). Gney Tattva pragnyapan Dravya samanya adhikar Gatha: 93.

< Previous Page   Next Page >


Page 162 of 513
PDF/HTML Page 195 of 546

 

2
gneyatattva -pragnāpan
ath gneyatattvapragnāpanam . tatra padārthasya samyagdravyaguṇaparyāyasvarūpamupavarṇayati

attho khalu davvamao davvāṇi guṇappagāṇi bhaṇidāṇi .

tehin puṇo pajjāyā pajjayamūḍhā hi parasamayā ..93..
arthaḥ khalu dravyamayo dravyāṇi guṇātmakāni bhaṇitāni .
taistu punaḥ paryāyāḥ paryayamūḍhā hi parasamayāḥ ..93..

ih kil yaḥ kashchanāpi parichchhidyamānaḥ padārthaḥ sa sarva ev vistārāyatasāmānya-

itaḥ ūrddhvan ‘sattāsambaddhede’ ityādigāthāsūtreṇ pūrvan saṅkṣhepeṇ yadvayākhyātan samyagdarshanan tasyedānīn viṣhayabhūtapadārthavyākhyānadvāreṇ trayodashādhikashatapramitagāthāparyantan vistaravyākhyānan karoti . athavā dvitīyapātanikāpūrvan yadvayākhyātan gnānan tasya gneyabhūtapadārthān kathayati . tatra trayodashādhik - shatagāthāsu madhye prathamatastāvat ‘tamhā tassa ṇamāin’ imān gāthāmādin kr̥utvā pāṭhakrameṇ pañchatrinshad- gāthāparyantan sāmānyagneyavyākhyānan, tadanantaran ‘davvan jīvamajīvan’ ityādyekonavinshatigāthāparyantan visheṣhagneyavyākhyānan, athānantaran ‘sapadesehin samaggo logo’ ityādigāthāṣhṭakaparyantan sāmānyabhedabhāvanā,

ab, gneyatattvakā pragnāpan karate hain arthāt gneyatattva batalāte hain . usamen (pratham) padārthakā samyak (yathārtha) dravyaguṇaparyāyasvarūp varṇan karate hain :

anvayārtha :[arthaḥ khalu ] padārtha [dravyamayaḥ ] dravyasvarūp hai; [dravyāṇi ] dravya [guṇātmakāni ] guṇātmak [bhaṇitāni ] kahe gaye hain; [taiḥ tu punaḥ ] aur dravya tathā guṇonse [paryāyāḥ ] paryāyen hotī hain . [paryayamūḍhā hi ] paryāyamūrḥ jīv [parasamayāḥ ] parasamay (arthāt mithyādr̥uṣhṭi) hain ..93..

ṭīkā :is vishvamen jo koī jānanemen ānevālā padārtha hai vah samasta hī

chhe artha dravyasvarūp, guṇ -ātmak kahyān chhe dravyane, vaḷī dravya -guṇathī paryayo; paryāyamūḍh parasamay chhe. 93.

162