Pravachansar-Hindi (simplified iso15919 transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 175 of 513
PDF/HTML Page 208 of 546

 

background image
pradeshabhedābhāvād dravyeṇ sahaikatvamavalambamānan dravyasya svabhāv ev kathan na bhavet . tattu
dravyāntarāṇāmiv dravyaguṇaparyāyāṇān na pratyekan parisamāpyate, yato hi parasparasādhit-
siddhiyuktatvātteṣhāmastitvamekamev, kārtasvaravat
.
yathā hi dravyeṇ vā kṣhetreṇ vā kālen vā bhāven vā kārtasvarāt pr̥uthaganupalabhyamānaiḥ
kartr̥ukaraṇādhikaraṇarūpeṇ pītatādiguṇānān kuṇḍalādiparyāyāṇān cha svarūpamupādāy pravartamān-
pravr̥uttiyuktasya kārtasvarāstitven niṣhpāditaniṣhpattiyuktaiḥ pītatādiguṇaiḥ kuṇḍalādiparyāyaishcha
yadastitvan kārtasvarasya sa svabhāvaḥ, tathā hi dravyeṇ vā kṣhetreṇ vā kālen vā bhāven vā
dravyātpr̥uthaganupalabhyamānaiḥ kartr̥ukaraṇādhikaraṇarūpeṇ guṇānān paryāyāṇān cha svarūpamupādāy
sheṣhajīvānān cha bhinnan bhavati na cha tathā . kaiḥ sah . guṇehin sagapajjaehin kevalagnānādiguṇaiḥ
kiñchidūnacharamasharīrākārādisvakaparyāyaishcha sah . kathambhūtaiḥ . chittehin siddhagatitvamatīndriyatvamakāyatvam-
yogatvamavedatvamityādibahubhedabhinnaiḥ . na kevalan guṇaparyāyaiḥ sah bhinnan na bhavati . uppādavvayadhuvattehin
shuddhātmaprāptirūpamokṣhaparyāyasyotpādo rāgādivikalparahitaparamasamādhirūpamokṣhamārgaparyāyasya vyayastathā
mokṣhamokṣhamārgādhārabhūtānvayadravyatvalakṣhaṇan dhrauvyan chetyuktalakṣhaṇotpādavyayadhrauvyaishcha sah bhinnan na bhavati
.
katham . savvakālan sarvakālaparyantan yathā bhavati . kasmāttaiḥ sah bhinnan na bhavatīti chet. yataḥ
kāraṇādguṇaparyāyāstitvenotpādavyayadhrauvyāstitven cha kartr̥ubhūten shuddhātmadravyāstitvan sādhyate,
1. pītatvādi guṇ aur kuṇḍalādi paryāyen .
2. dravya hī guṇ -paryāyoṅkā kartā (karanevālā), unakā karaṇ (sādhan) aur unakā adhikaraṇ (ādhār)
hai; isaliye dravya hī guṇ -paryāyakā svarūp dhāraṇ karatā hai .
kahānajainashāstramālā ]
gneyatattva -pragnāpan
175
anekatva hone par bhī pradeshabhed na honese dravyake sāth ekatvako dhāraṇ karatā huā, dravyakā
svabhāv hī kyon na ho ? (avashya ho
.) vah astitvajaise bhinna -bhinna dravyommen pratyekamen
samāpta ho jātā hai usīprakārdravya -guṇ -paryāyamen pratyekamen samāpta nahīn ho jātā, kyoṅki
unakī siddhi paraspar hotī hai, isaliye (arthāt dravya -guṇ aur paryāy ek dūsarese paraspar siddha
hote hain isaliye
yadi ek na ho to dūsare do bhī siddha nahīn hote isaliye) unakā astitva
ek hī hai;suvarṇakī bhān̐ti .
jaise dravya, kṣhetra, kāl yā bhāvase 1suvarṇase jo pr̥uthak dikhāī nahīn dete; kartā -karaṇ-
adhikaraṇarūpase pītatvādiguṇoṅke aur kuṇḍalādiparyāyoṅke svarūpako dhāraṇ karake pravartamān
suvarṇake astitvase jinakī utpatti hotī hai,
aise pītatvādiguṇon aur kuṇḍalādi paryāyonse
jo suvarṇakā astitva hai, vah suvarṇakā svabhāv hai; usīprakār dravyase, kṣhetrase, kālase yā
bhāvase jo dravyase pr̥uthak dikhāī nahīn dete, kartā -karaṇ-
2adhikaraṇarūpase guṇoṅke aur paryāyoṅke