mūlasādhanatayā tairniṣhpāditan yadastitvan sa svabhāvaḥ .
kiñch — yathā hi dravyeṇ vā kṣhetreṇ vā kālen vā bhāven vā kārtasvarā- tpr̥uthaganupalabhyamānaiḥ kartr̥ukaraṇādhikaraṇarūpeṇ kuṇḍalāṅgadapītatādyutpādavyayadhrauvyāṇān svarūp- ev pītatvādiguṇakuṇḍalādiparyāyāṇān svabhāvo bhavati, tathā svakīyadravyakṣhetrakālabhāvaiḥ keval- gnānādiguṇakiñchidūnacharamasharīrākāraparyāyebhyaḥ sakāshādabhinnasya muktātmadravyasya sambandhi yadastitvan sa ev kevalagnānādiguṇakiñchidūnacharamasharīrākāraparyāyāṇān svabhāvo gnātavyaḥ . athedānīmutpādavyay- dhrauvyāṇāmapi dravyeṇ sahābhinnāstitvan kathyate . yathā svakīyadravyādichatuṣhṭayen suvarṇādabhinnānān kaṭakaparyāyotpādakaṅkaṇaparyāyavināshasuvarṇatvalakṣhaṇadhrauvyāṇān sambandhi yadastitvan sa ev suvarṇasadbhāvaḥ, karaṇ-1adhikaraṇarūpase dravyake svarūpako dhāraṇ karake pravartamān guṇon aur paryāyonse jisakī niṣhpatti hotī hai, — aise dravyakā, mūlasādhanapanese unase niṣhpanna hotā huā jo astitva hai, vah svabhāv hai . (pītatvādikase aur kuṇḍalādikase bhinna na dikhāī denevāle suvarṇakā astitva vah pītatvādik aur kuṇḍalādikakā hī astitva hai, kyoṅki suvarṇake svarūpako pītatvādik aur kuṇḍalādik hī dhāraṇ karate hain, isaliye pītatvādik aur kuṇḍalādikake astitvase hī suvarṇakī niṣhpatti hotī hai, pītatvādik aur kuṇḍalādik na hon to suvarṇa bhī na ho; isīprakār guṇonse aur paryāyonse bhinna na dikhāī denevāle dravyakā astitva vah guṇon aur paryāyoṅkā hī astitva hai, kyoṅki dravyake svarūpako guṇ aur paryāyen hī dhāraṇ karatī hain isaliye guṇon aur paryāyoṅke astitvase hī dravyakī niṣhpatti hotī hai . yadi guṇ aur paryāyen na ho to dravya bhī na ho . aisā astitva vah dravyakā svabhāv hai .)
(jisaprakār dravyakā aur guṇ -paryāyakā ek hī astitva hai aisā suvarṇake dr̥uṣhṭānta pūrvak samajhāyā, usīprakār ab suvarṇake dr̥uṣhṭānta pūrvak aisā batāyā jā rahā hai ki dravyakā aur utpād -vyay -dhrauvyakā bhī ek hī astitva hai .)
jaise dravyase, kṣhetrase, kālase yā bhāvase, suvarṇase 2jo pr̥uthak nahīn dikhāī dete, kartā -karaṇ-3adhikaraṇarūpase kuṇḍalādi utpādoṅke, bājūbandhādi vyayoṅke aur pītatvādi pra 23
1. guṇ -paryāyen hī dravyakī kartā, karaṇ aur adhikaraṇ hain; isaliye guṇ – paryāyen hī dravyakā svarūp dhāraṇ karatī hain .
2. jo = jo kuṇḍalādi utpād, bājūbandhādi vyay ār pītādi dhrauvya .
3. suvarṇa hī kuṇḍalādi -utpād, bājūbandhādi -vyay aur pītatvādi dhrauvyakā kartā, karaṇ tathā adhikaraṇ hai; jaisaliye suvarṇa hī unakā svarūp dhāraṇ karatā hai . (suvarṇa hī kuṇḍalādirūpase utpanna hotā hai, bājūbandhādirūpase naṣhṭa hotā hai aur pītatvādirūpase avasthit rahatā hai .)