Pravachansar-Hindi (simplified iso15919 transliteration). Gatha: 98.

< Previous Page   Next Page >


Page 182 of 513
PDF/HTML Page 215 of 546

 

ath dravyairdravyāntarasyārambhan dravyādarthāntaratvan cha sattāyāḥ pratihanti

davvan sahāvasiddhan saditi jiṇā tachchado samakkhādā .

siddhan tadh āgamado ṇechchhadi jo so hi parasamao ..98..
dravyan svabhāvasiddhan saditi jināstattvataḥ samākhyātavantaḥ .
siddhan tathā āgamato nechchhati yaḥ sa hi parasamayaḥ ..98..

stathā kiñchidūnacharamasharīrākārādiparyāyaishcha saṅkaravyatikaraparihārarūpajātibheden bhinnānāmapi sarveṣhān siddhajīvānān grahaṇan bhavati, tathā ‘sarvan sat’ ityukte saṅgrahanayen sarvapadārthānān grahaṇan bhavati . athavā seneyan vanamidamityukte ashvahastyādipadārthānān nimbāmrādivr̥ukṣhāṇān svakīyasvakīyajātibhedabhinnānān yugapadgrahaṇan bhavati, tathā sarvan sadityukte sati sādr̥ushyasattābhidhānen mahāsattārūpeṇ shuddhasaṅgrah- nayen sarvapadārthānān svajātyavirodhen grahaṇan bhavatītyarthaḥ ..97.. ath yathā dravyan svabhāvasiddhan tathā apanā -apanā svarūpāstitva bhinna -bhinna hai isaliye svarūpāstitvakī apekṣhāse unamen anekatva hai, parantu satpanā (-astitvapanā, ‘hai’ aisā bhāv) jo ki sarva dravyoṅkā sāmānya lakṣhaṇ hai aur jo sarvadravyommen sādr̥ushya batalātā hai usakī apekṣhāse sarvadravyommen ekatva hai . jab is ekatvako mukhya karate hain tab anekatva gauṇ ho jātā hai . aur isaprakār jab sāmānya satpaneko mukhyatāse lakṣhamen lene par sarva dravyoṅke ekatvakī mukhyatā honese anekatva gauṇ ho jātā hai, tab bhī vah (samasta dravyoṅkā svarūp -astitva sambandhī) anekatva spaṣhṭatayā prakāshamān hī rahatā hai . ] (isaprakār sādr̥ushya astitvakā nirūpaṇ huā) ..97..

ab, dravyonse dravyāntarakī utpatti honekā aur dravyase sattākā 1arthāntaratva honekā khaṇḍan karate hain . (arthāt aisā nishchit karate hain ki kisī dravyase anya dravyakī utpatti nahīn hotī aur dravyase astitva koī pr̥uthak padārtha nahīn hai) :

anvayārtha :[dravyan ] dravya [svabhāvasiddhan ] svabhāvase siddha aur [sat iti ] (svabhāvase hī) ‘sat’ hai, aisā [jināḥ ] jinendradevane [tattvataḥ ] yathārthataḥ [samākhyātavantaḥ ] kahā hai; [tathā ] isaprakār [āgamataḥ ] āgamase [siddhan ] siddha hai; [yaḥ ] jo [na ichchhati ] ise nahīn mānatā [saḥ ] vah [hi ] vāstavamen [parasamayaḥ ] parasamay hai ..98..

dravyo svabhāve siddha ne ‘sat’tattvataḥ shrī jino kahe;
e siddha chhe āgam thakī, māne na te parasamay chhe . 98.

182pravachanasār[ bhagavānashrīkundakund-

1. arthāntaratva = anyapadārthapanā .