na khalu dravyairdravyāntarāṇāmārambhaḥ, sarvadravyāṇān svabhāvasiddhatvāt . svabhāvasiddhatvan tu teṣhāmanādinidhanatvāt . anādinidhanan hi na sādhanāntaramapekṣhate . guṇaparyāyātmānamātmanaḥ svabhāvamev mūlasādhanamupādāy svayamev siddhasiddhimadbhūtan vartate . yattu dravyairārabhyate na tad dravyāntaran, kādāchitkatvāt sa paryāyaḥ, dvayaṇukādivanmanuṣhyādivachcha . dravyan punaranavadhi trisamayāvasthāyi na tathā syāt . athaivan yathā siddhan svabhāvat ev dravyan, tathā sadityapi tatsvabhāvat ev siddhamityavadhāryatām, sattātmanātmanaḥ svabhāven niṣhpannaniṣhpattimadbhāv- yuktatvāt . na cha dravyādarthāntarabhūtā sattopapattimabhiprapadyate, yatastatsamavāyāttatsaditi syāt . tatsadapi svabhāvat evetyākhyāti — davvan sahāvasiddhan dravyan paramātmadravyan svabhāvasiddhan bhavati . kasmāt . anādyananten parahetunirapekṣheṇ svataḥ siddhen kevalagnānādiguṇādhārabhūten sadānandaikarūpasukhasudhārasaparam- samarasībhāvapariṇatasarvashuddhātmapradeshabharitāvasthen shuddhopādānabhūten svakīyasvabhāven niṣhpannatvāt . yachcha svabhāvasiddhan na bhavati taddravyamapi na bhavati . dvayaṇukādipudgalaskandhaparyāyavat manuṣhyādijīvaparyāyavachcha . saditi yathā svabhāvataḥ siddhan taddravyan tathā saditi sattālakṣhaṇamapi svabhāvat
ṭīkā : — vāstavamen dravyonse dravyāntaroṅkī utpatti nahīn hotī, kyoṅki sarva dravya svabhāvasiddha hain . (unakī) svabhāvasiddhatā to unakī anādinidhanatāse hai; kyoṅki hī — jo ki mūl sādhan hai use — dhāraṇ karake svayamev siddha huā vartatā hai .
jo dravyonse utpanna hotā hai vah to dravyāntar nahīn hai, 2kādāchitkapaneke kāraṇ paryāy hai; jaise – dviaṇuk ityādi tathā manuṣhya ityādi . dravya to anavadhi (maryādā rahit) trisamay – avasthāyī (trikālasthāyī) honese utpanna nahīn hotā .
ab isaprakār – jaise dravya svabhāvase hī siddha hai usīprakār ‘(vah) sat hai’ aisā bhī usake svabhāvase hī siddha hai, aisā nirṇay ho; kyoṅki sattātmak aise apane svabhāvase niṣhpanna hue bhāvavālā hai ( – dravyakā ‘sat hai’ aisā bhāv dravyake sattāsvarūp svabhāvakā hī banā huā hai) .
dravyase arthāntarabhūt sattā utpanna nahīn hai (-nahīn ban sakatī, yogya nahīn hai) ki jisake samavāyase vah (-dravya) ‘sat’ ho . (isīko spaṣhṭa samajhāte hain ) : —
1anādinidhan sādhanāntarakī apekṣhā nahīn rakhatā . vah guṇaparyāyātmak aise apane svabhāvako
1. anādinidhan = ādi aur antase rahit . (jo anādiananta ho usakī siddhike liye anya sādhanakī āvashyakatā nahīn hai .)
2. kādāchitka = kadāchit – kisīsamay ho aisā; anitya .